Quantcast
Channel: Welcome to bilisummaa
Viewing all 1337 articles
Browse latest View live

How to Unlock Viber and othe Blocked Applications in Any Country


Ilaalcha Siyaasaa ’’Patriotic Ginbot 7 Movement for Unity and Democracy’’ fi Danqaa Qabsoo Bilisummaa Oromoof Qabu

$
0
0

(Adoolessa bara 2016, Dhugaabas Dhugumaa)

…itti fufa kutaa tokkoffaa fi kan xumuraa

Birhanu Nega in Eritrea vows to overthrow the Ethiopian government

Yeroo darbe kutaa itti aanu akkan isiniif katabu waadaa seeneen ture. Akkuma waadaa seenetti ilaalcha siyaasaa namoota jaaramayaa ’Patriotic Ginbot 7 movement for unity and democracy’ gaggeessanii fi shoora guddaa keessatti qaban irratti qiyyaafata. Xiyyeeffannaan kiyya namoota akka namaatti osoo hin taane ilaalchi siyaasaa isaanii sammuu isaaniitti maxxanee jiru maal akka fakkaatu fi tarkaanfii ilaalchi isaanii itti isaan dhiibu uummataaf ibsuu dha.

Kutaa tokkoffaa keessatti jarri kun dhimma Oromoo akkaataa itti ilaalanii fi hariiroo isaan ODF waliin qabaachaauuf tattaafatan akkuma ibsameen wixineen waliigaltee isaanii uummataaf gidduu kana ifa ta’uun akka namoota hedduu dinqisiise yaada isaanii irraa hubadheera. Kutaa lammeessoo kana keessatti namoota jaarmayaa PG7 gaggeessan lama akka namaatti osoo hin taane akka ilaalcha isaan oofan hubattaniif jecha waan isaan dalagaa turan hedduu keessaa fakkenyaaf isiniif qabadhee dhiyaadheera. Isaanis Porf. Mesfin WeldeMariam fi Dr. Brihanu Naggaa ilaallata. Itti dhiyaadhaa! Kan warra kaanii fkn Dr. Geetachew Begashaw, Kaasaa Kabede fi Dr. Masay Kabede yeroof xiyyeeffannaa barruu kanaa ala dha.

Prof. Mesfin WoldeMariam

Prof. Mesfin baroota 1930ta keessa magaala Finfinnetti dhalate. Barnoota isaa kan jalqabaa mana qeesii Orthodoksitti barachuun, daaqoonumma bara 1946 keessa fudhate. Barnoota sadarkaa calqabaa fi lamaffaa mana barumsaa Teferi Mekonen-tti xumure. Barnoota sadarkaa ol aanaa biyya alaatti ba’uun, B.A isaa Punjab University, India irra bara 1955, akkasumas M.A isaa Clark University, USA irraa bara 1957 fudhate. Itti aansee bara HaileSellassie Yuniversity kan amma Addis Aababa Yuniversity jedhamu keessatti Department geography keessatti barsiisaa ta’e.

Prof. Mesfin nama Umuriin badhadhe dha jechuun danda’ama. Mootummooti Impayera Ityophiya kan HaileSilasee irraa eegale wal-duraa duubaan dhufaan hunda keessa jiraate. Akka duubbeen seenaa isaa ibsutti namni kun warra mootummaa jedhaman hunda takka itti dhihachaa fi yeroo kaan irraa fagaachaa balaan haayyoota fi dargaggoota qaroo kan sabaa hunda keessa nyaatu, inni adaba hidhaa waggootii lama fi sadii hin caaliin irraa kan hafe haga har’aa nagaa isaa waliin hojjetaa jiraate. Kanaafu imammatoota Impayerittiin baastu keessatti harki isaa qulqulluu miti. Isaan keessaa akka fakkeenyaatti waa jechuuf:

  1. “Education Sector Review (ESR)”

Caamsaa bara 1961 Ityophiyaan konfransi kan Tokkummaa mootummaa Gamtoomaani (UN) gargaarame dhimma guddina mana Barnootaa biyyoota Afrikaa mari’ate. Konfransi kana irratti qaanin guddo Ityophiya mudate. Kunis Sadarkaan haalli mana barnoota sadrkaa jalqabaa (primary School) fi Sadarkaa lamaffa (secondary) Itophiyaa keessa jiruu hundi saxilame. Kanaafuu jijjirama fardii mootummichi akka gaggeessuf tarkaanfiin jalqaba fudhatame akka baasii mana barumsaaf kan 1.4 %

ture akka gara 3 % GNP akka guddisu kan jedhu ture. Sunuu ta’ee baasiin kun kan biyyoota Afrika (2.5-6 %) kaan waliin kan wal gituu hin dandeenye.

Duraanu manni barnoota sadarkaa Jalqabaa (Primary education) baasiin isa Qaraxa (Tax) qonnaa irraa argamuun ture. Barnoota Sadarkaa lamaffa fi ola’anaan mootummaa irraa ture. Qootee bulaa irratti gibra amma kafalamuu ol dabaluun furmaata ta’uu hin dandeenye. Barataan Sadarkaa mana barumsa ol aanaa silaafuu mootumicha irratti gumgumi kaasuu erga eegalee bubbulee. Haala akkasii keessatti Prof. Masfin-ffaa Education Sector Review (ESR) July bara 1972 imammata manni barumsa sadarkaa jalqabaa fardii fi hundaan kan mootumman gargaraamu yeroo ta’u sanaan booda ogguma abbaa ofii dalaguun itti aansee namuu oggumaa abbaa isaa argatuun (informal training) gara sadarkaa lamaffaatti akka deebi’uu kan jedhu dhiyeessani. Hikti imammataa kanaas ijoolleen qotee bulaa, qotee bulaa haa ta’an jechuu irra adda hin turre. Kun osoo labsiin jiru fi hojii irra hin ooliin uummati dhaga’uun moormii nugusichaa irratti ciimsuun kufaatii nugusichaafu sababaa tokko ta’e. ’Better to be right than to be popular’

Koree Hoongee Walloo Qoraatuu irra gara koree qoondaalota motummaa Hailesillasee qoratuutti

Eegala warraaqsa Ityophiya irratti koreen loltu “ the Coordinating Committee of Armed Forces” kan PMAC (Darg) jedhamee beekamu komishi’oni dhimma Hoongee fi Beela WALLO akka qoratamee dihaatu ta’e. Kana keessatti kan akka waliin hojeetu kan waliin ramadame kessaa Oromootni turan akka Baro Tumsa, Jihad Abbba Qoyyaas yeroo tahan Dr.Seyoum Haragot Abba’i fi Mesfin W/Mariam hokkora qoomoo ilaalu kaasuun koreen akka diigamu tolchan. Sana duuba koree nama 15 of keessaa qabdu kan military fi civilian irra ijaramuun Prof. Mesfin WeldeMariam dura ta’aa itti ta’uun qoormaatni Walloo osoo bakka hin ga’iin hafe, Gabaasa isaa kan qarruu Amaaraa fi Nugusicha balaa irraa oolchuuf October 1974 Dergiif galche, Dargiin gabaasa Mesfin lafa kaa’ee tarkanfii siyaasa kan mataa isaa fudhate.

Qoormaata of- bulchiinsa nannoof gaggeeffame keessatti

Bara 1987n dura Dargiin qophii heera kan bara 1987 labsuuf qormaata ta’u qaban oolantummaan kan itti kenne Institute of Nationalities studies-f ture. Dabalatas Yuniversity keessattis koree adda addaa kan utubuduu ijaare ture. Qormaata kan Ogaden- Somalii kan gaggeessu Prof. Mesfin ture. Kana keessatti five autonomous regions (Eritrea, Assab, Tigray, Ogaden and Dire Dawa) kan Dargiin murteeffate dura dhaabbachuu fi Oromiya kutaalee hedduutti akka qoqqoodamtu tochuu keessatti gahee guddoo xabate.

Dhuma irratti tattaafii inni Dargii fi EPRDF araarsuuf yaale

Prof. Mesfin Carraa Ityophiyaa inni hawwuu fi tursiisuu fedhu yoo Dargiin qooda keessatti hin qabaatiin baduuf akka deemtu dursee hubachuun April bara 1991 itti gafatama fudhachuun Wixinee araaraa EPLF, TPLF fi Dargiitti dhi’eesse. Konfransi 11ffaa International Conference of Ethiopian Studies magalaa Finfinnetti qopha’ee irratti qaamaan dhiyaatee ofi isaa dhiyyeesse irraa kan ka’e tumsa hirmattota irraa argate. Koreen araraa fi nagaa (A Committee for Peace and Reconciliation in Ethiopia) kan nama 11of keessaa qabdu utubamtee labsamte. Gumiin Maanguddoota Ityophiyaa irraa (council of elders representing Ethiopia) kan utubamte ishiin ‘trusteship government’ bu’ureessuun mootummaa ce’umsaa ijaartuu akka ta’utti falmuutti eegale. Itti gaafatamni mootummaa ce’umsaa tokkumaa Ityophiya tiksuun Filmaata dimokratawaa gaggeessuun mootummaa ijaaru kan jeedhu ture. Mengistuun Walgahii Shongo irratti gochaa Prof. Mesfin kanaatti aaruun warri waan hunda nu gorsaa turan har’a loola kana xaba hadha manaa fi abba manaa fakkessuun Irqi jedhani as bahani. Kanuuma Prof. Mesfin jedhu dhuguma jechuun Dr. Hailu Araya-tu waliin dhabachuun yaada Prof. Mesfin fudhachuun hunda caalaa Ityophiyaa gargara jedhe.

Interview bara 1992

Qophii tokko irratti kan Mallasaa, Dr. Mekonon Bishaw, Prof. Andreas Eshete fi Prof. Mesfin godhani irratti ilaalcha inni Sabaa fi Sablammoota Ityophiyaaf qabu ibse. Akka uddeelaa kanaa gadiitti jiru Sabni Amhara jedhamu hin jiru jedhe. Yeroo prof. ibsu yoo gara Wollo, Bale, Arsi fi kkf deemtanii yoo gaafattan, uummatni Amaarumma akka kiristanuummaatti hubata jedhe. Prof. Masfin Bofa jiran keessaa kan summiin isa hamaa qabu “Cobra” jedhamu sana jechuun danda’ama. Siyaasa idil-adunya kufaatii godina baha duubatti jiru, Mul’atni siyaasaa kan ummata adunya kana sochoosaa jiru Nationalism, Religion fundamentalism and Democracy dha. Mallasaanuu dhimma Nationalism jedhu of irraa darbatee Ityophiyaan biyya kiristaanaati jechuu jabeessaa turte. Masfin akka jedhutti warri jalqabaaf saba Amhara jedhe nu waame Xaliyaani duwwaa dha jedha.

https://www.youtube.com/watch?v=Jkh6jg0ree4 Prime minister Meles Zenawi and Prof. Mesfin Woldemariam, About Amhara

Falmi mirga dhala namaa keessatti

Onkololeesa bara 1991 keessaa Prof. Mesfin, Jaarmaya mirga dhala namaaf falmu “The Ethiopian Human Rights Council (EHRCO)” jedhamu bu’uresse. Jarmayan kun miidhaa jiruuf bu’ura odeeffatnoo ta’ee kan Jaarmiyoolee halaagaa kan mirga dhala namaaf falman kan akka Amnesty International, Human rights watch fi kkf tajaajiluutti ka’e. Adeemsa keessa dhimmaa Oromoo gabaasuu irraa bara dheeraaf of quussate. Inumaayyu Oromoon saboota biroo irratti midhaa geessisan jeedhee fi dhaadhessee gabaasuu eegale. Akka tokkotti komiin gafaa itti hedduummataa dhufu waan gaggabaasu eegale sana hunda keessatti halagaa duraatti Oromoo jedhee maqaa dhayuun, isaaf tasuma hin fudhatamu ture.

Miseensi Hogganaa ABO tokko yeroo tokko kan naaf hime dhimmoota lama bakka kanatti xuquun fedha. Konfransii Jaarmayaan mirga dhala namaaf falmu guddaa fi teessumni isaa kan biyya Fransayii Paris ta’e International Federation for Human Rights (FIDH) jedhamu kun qophii qopheesse irratti Prof. Mesfin waraqaa dhiyeessee. Miidhaa gazexeesitoota irra ga’uu yeroo ibsu kan warra kaani humnaa ol ol kaasse hasa‘un dhimma Shiferraw Insermu fi Dhabassa Waaqjiraa bira gaafa ga’u Oromo-language service Ethiopian Television (ETV) irra hidhamaan ilaalchisse gaffii itti ka’eef dhimma politikaa gosaa fi ummataa wal irratti kaasuu keessatti waan qooda fudhataniif dha jechuun baabsaa TPLF ta’ee mul‘ate. Haala kana irratti namni ABO walga’ii kana irratti hirmaate haqaa jiru dhiyeessuu irraan kan ka’ee murnii “ Reporters Without Borders” jedhaman kana hubatan atakaroo Prof. Mesfin waliin yeroo galan dhimmichi jabaatee hanga President Jacques Chirac deeme, yeroo Meles Zenawi Fransayyiin daawwatu Apri 14-15 akka itti kaasu gochuun haanga tokko akka furmaati argamu ta’e. Dhabaasaa Waaqjiraa fi Shiferaw Insarmuu garuu sabaa fi sabaa wali irratti kakaasuun osoo hin taane hiriraa barattooni Amaji 4 bara 2004 gaggeessan waliin wal qabate hidhamuu, hogganoota Maccaa fi Tulama, diddaa barattoota Oromoo jijjiraa waajira Oromiyaa magalaa Finfinnee irraa gara Adamaatti ta’u mormuu waan gabasaniif ture.

Kitabootaa isa

Prof. Mesfin Woldemariam kitaboota hedduu barreesse jira. Hedduun isaani kanuuma waan tokkicha faarsan dha, isaan keessaa kitaaboota lama kan afaan Amaraatiin maxxanfaman: ‘Mekshef Ende-Ethiopia Tarik’ (“missing the mark, like Ethiopian history”) kan bara 2013 (2005E.C) fi “Adafne: Firhat ina Mekishef ( Fear and Failure)” kan bara 2015 keessaa maxxanfaman irraa nama qalbiin dubbiseef eenyumma Prof. Mesfin fi warri itti nannahanii jiran hubachuuf karaa salphaa dha.

Kitaabni isaa inni Mekshef ende-Ethiopia Tarik jedhu Abissiniya fi Ethiopia tokko godhee dhiyeessa, isaanin adda baasuun seenaa adda barreessuu dha jedha. Garuu beektootni hedduun kan irratti waliigalan Ethiopia turtes jirtis garuu bal’ini lafa ishee yeroo irraa gara yerootti adda ture jeedhu.

Ethiopia: prof. Mesfin woldemariam’s speech melbourne Oct 19 2014 https://www.youtube.com/watch?v=V5FRZBe013g

Adafneen kan irratti xiyyeeffate dhaloota haarayaa irratti yeroo ta’u, kana keessatti sududaan Oromoo maqaa dha’uu irra seenaan gootota Ityohiyaa kan akka Dejazmach Geresu Duki, General Jagama Kelo, Shaleqa Beqele Weyya-ffaa dhokatee jira jedha.

Ija Kanaan Oromoon attam godhee seena Waqoo guutu fi Jagama Kelloo walfaana ha faarsu?

https://www.youtube.com/watch?v=8098gOmfgts Ethiopia: Prof. Mesfin Woldemariam’s ‘Adafne’ U.S. Book Tour in Atlanta – Q & A 1/2 | Sep 27, 2015

Sochi qeerro irratti

Amajji bara 2016 Mata dure “Ye semoonuu ye Oromia Girgir Gira gebtonyal” jedha. Professor jecha “gir gir” akkuman dura barreffama koo keessatti xuqe kufaati Fonqolcha bara 1960 kan Girmame Newayii-tti kan dhimma bahame ture. Kanaafu dhaamsi isa eessayyu hin ga’uu kan jedhu yeroo ta’u barreeffama keessattiis bali’naan ka’e jira. Waan armaan gadii kana saaqa dubbissa.

Waliigala Prof. Mesfin nama Impayeritti keessatti waliin hojjetee waliin dulloome dha. Gaffii Oromoo hunda isaa ye zer politika jedhe kan amanu yeroo ta’u, ofii amanuu duwwaa osoo hin taane booda isaa qarru(elit) habashaa fi namootiin halagaa Ityophiyaaf mararfanno guddaa qaban akka jiran dha. Hariiroon Oromoo ykn Jarmooleen Oromoo, jarmoolee amahara kan Prof. Mesfin duuba jiraatuutti itti hirkachuun Oromoof bu’aa buusa jedhanii fudhachuun of gowwomsuu dha. Kan Prof. Mesfin hedduu waan ta’eef seensuumaf hagaas yoo jedhame ni ga’a. Namichi maqaa Oromoo dha’uu ni yaaddawa. Tasa Oromoon akka Oromootti gaaffii qaba jedhee hin dhugeeffatu, jaarmayaa yaada akkasiin deemu waliin Oromoon amananii itti hirkachuun fi walii galtee tolchuun Oromoof maal buusa? Gaaffiin jettu gaaffii beekaa Oromoo hedduuti.

Dr. Berhanu Naga

Akkuma Prof. Mesfin Entoto, Finfinneetti dhalate Dr. Berhanu Nagga Bishoftu ykn Debrezeyit yeroo ta’u, abbaan isaa Obbo Negga Bonger qomoon Guraagee fi dureessa beekamaa dha. Oboleessi abbaa isaa Obbo Alemu Bonger Miseensa Parlamaa HaileSilassee ture. Maatiin kun warra Abba Jifar waliin hidhata soddummaa waan qabaniif mi’aa lafa Oromoo Bishoftuu irraa hanga Jimmaatti warra dhandhamnii beekani dha. Berhanuun miseensa EPRP ta’un akka haalli hammataan bara 1977-tti Yuniversity keessatti dhalateen kan inni wagga tokkoffaa keessaa baratuu barnoota isaa gadhiisee gara Asimba-ti nama deeme dha. Asimbatti garagarummaa EPRP keessatti dhalateen gara Sudan-tti baqachuun, sanan booda U.S /New York tti galuun barnoota isa New York State University, sanatti aansee akka barsiisaa economics tti Bicknell University (Pennsylvania) wagga sadiif hojjete. Gara Ityophiyaatti bara 1994 deebi’e. Yeroo Sana irraa kaasse hanga Itophiyaa gadhiise bahutti AAU, Faculty of Business fi Economics keessatti akka barsiisaatti hojjete. Hojii barsiisummaa cinaatti daldalaa mataa isaa Ethiopian Agri-Maize Fertilizers Company and Addis Village Family Real Estate gaggeffataa ture. Dura ta’aa Ethiopian Economic Professionals Association (EEPA) ta’un kan hojjeete yeroo ta’u namoota har’a sadrkaa adda addaatti hojjeetan kan inni horate yeroos ture. Akkasumas bu’ureessaa Ethiopian Economic Policy Research Institute (EEPRI) ture. Yeroo tokko irratti

Berhanuun Addis Broadcasting Corporation kan jedhamu namoota akka Berhanu Mewa, Mesfin Teshome, Tewodros Meles, Prof. Mesfin Woldemariam, Eyesus-Work Zafu, Meleskachew Amha, fi Shimelis Tekletsadik kan gamtaan qabaan keessatti gahe gudda qabaachaa ture.

Ilaalcha Dr. Berhanuun gafa biyya ture qabu;

1) Kabaja guyyaa Ethio-Eritrean waraana “Operation Sunset” kabajamuutti March 1, 1999 Addis Ababa University’s Lidet Hall keessatti Baadme moo’achuun keenyi akka xumura injifannotti lakkawamuu hin qabu. Shabi’a kan ABO gargara jiru fi ABO dhabamsiisuutu injifatnoo isa dhumaati jedhe. Ija jabeessa irraa sirbi hin fokkisu jedhan, har’aa teessoon Biraanuu Asmaraa ta’e jira.

2) Galma National Lottery Hall ebla 8, 2001 dhimma ‘Academic Freedom and Human Rights’, Professor Mesfin Woldemariam fi Dr. Berhanu marii gaggeeffame irratti, gaaffiin Oromoo gaaffii namoota muraasaa kan Sweden fi Germaniiti bu’ureffame malee kan ummata Oromoo miti kan jedhu kaasee falme.

3) Akka parti CUD-tti, filmaata bara 2005 keessa, keeyyati 39 ka’u qaba akkasumas Oromiyaan bakka heduutti akka ciciraamtu yaada ibsuun, the rights of Oromos to learn and exercise their own language in their preferred Qubee/Latin alphabet will be reversed jechaa ture. Dhimma Oromoon qabsoo isaatiin argate qubee of duuba akka hin deebine tolchina jedha. Kana irraa Qubee Oromoo itti dhimma ba’aa jiru kunuu akka of duuba deebisuuf karoora qaban nama shakkiisiisa.

4) Dhimma qabeenya lafaa irratti, ilaalcha qaban lafti akka kan nama dhuunfaa ta’u dha. Kan amma Wayyaaneen lafa Oromoo halagaaf kennitu caalaa, namni ykn mootummaan qabeenya qabu akka lafa bitatu kan haayyamu dha. Imaammati isaan qaban kan hiyyeessaa fi qotataa Oromoo lafa-dhablee taasisuu, kan duressaa fi halagaa ammoo akka lafa Oromoo haga fedhe Oromoo irraa qircatuuf karaa saaqu dha.

5) Kitaaba isa “Ya Natsaannat Gohi Si Qadd, Dr. Berhanu Naga, 2006” jedhu keessatti fuula 21-23 tti maaliif akka Doktarichi Siyaasa Ityophiyaatti deebi’e yeroo ibsu Oromootan mana hidhaatti arge fi gaaffiin barattoota Galma National Lottery keessatti kaasaa turan waan hiiree Ityophiya fuul duraa na yadesseef jedha. Kanaaf tokkummaa Ityophiyaa tiksuuf, gaffii Oromoo dhaamsuun akeeka isa ta’u ifaan mul’isa. Gaaffii Oromoo deebsaa osoo tokkumaa Ityophiyaa tiksuuf deema ta’ee Mirga waloo (Collective rights)f kabajaa qabu fudhatee, mirgi waloo akka mirga nam-tokkee hin fallessinetti hojjeta ture. Haa ta’uuti isaan akka Qastedamanna, CUD, G-7 fi Patriotic Ginbot-7 Movement for Unity and Democracy-tti ilaalchi isaan qaban tokkichuma.

6) Tokkummaa fi dimokraasumma Itophiyaaf waan dhaabbatan wajjin qabsoo qindeeffanna jedhaniyyu tokkummaa Ethiopia jalatti mirga hiree murteeffannaa ummata ni fudhanna kanneen jedhan, fkn UEDF, waliin hojjechuuf rakkina qabu. Warra walii wajjiin sababa mirga hiree murteeffatnaaf dalaguu hin dandeenye kun hagam akka kaayyo ABO irraa fagoo ta’e tilmaamuun nama hin rakkisu.

7) Akka Ginbot -7 dhaabbateen hogganootaa OLF fi ONLF waliin Washington D.C-tti walga’ii gafa 11.09.09 godhame. Walga’ii kana irratti dhimma Hiree ofii ofiin murteeffanaa irratti gargarummaan akka jiru hubatame. Waliin hojjeechuufiis dursa tokkummaa Ityophiya fudhachuu irraa eegala kan gama isaaniin ka’ee ture. Haalli kun mirga ummata kan referendami bilisaan raawwatamuu qabu waan ugguruuf, faalla demokrasi waan ta’eef, falla sagantaa siyaasaa fi fedhii ummata keenyaa daangeesu dha jechuun hogganotiin OLF fi ONLF didda agarsiisan, yeroo kana Dr. Biranuun dhabbolee

lamaaniitti dhaadatee biraa deeme. Dhadannon isaas isiniin qoodaa kaayyoo keenya galmaan ni geenya, isin irratti dhaaba ijaruun nu hin dhibu keessaafuu Oromoo irratti jedhe deeme.

8) Yaadni Tokkummaa Ethiopia fi mirga hiree murteeffatnaa Oromoo walitti hidhuun aadaa tokko jalatti sirna dimokraatawaa fiduuf waliin qabsoofna jechuun ABOf yaada haara kan hin taane, kan duraanuu Wayyaanee dhaan dhihaate karaa qabsoo gitaa (class struggle) fi karaa dantaa sabaa walitti hidhata tokko qabna yaada jedhu irratti hundaawe. Kunis mirga hiree murteeffatnaa ummata Oromoo irratti danqaa itti ta’uuf tarsimoo qiyyaasame keessaa isa bakka olaana kennaniif ta’uu mirkaneesse. Yaada farra tokkummaa ummata Oromoo ta’e kana hojiin dhugoomsuuf OPDO of jalatti ijaaree hanga har’atti dhibdee ta’un seena keenya. Dhadannoon Dr. Berhanuus kanuma ta’uu haa hubatamuu malee hanga Oromoon siyaasan bilchatee kana of irra hin ittisiinetti didhaa boor nu eeggatu ta’uu hogganichi hubatee seexa sabuummaan murtoo isaa mamii tokko malee murtoo isa mayyi fudhate.

9) Dr. Berhanuuniis Carraa argate maraan Hoggana ABO fi gaffii Oromoo xureessuu irratti bobba’e

10) Jalqaba Anaa Gomezin ulee godhate Dr. Getachoo Jigiin ofiitti qabuun meeshaa godhachuuf yaadame sun gafa hin milka’iin hafu, Caasa dhaaba jalaatti namoota fi miseensolii, qondaloota ABO quunnamuun bobbaa adda addaa gaggeesse.

11) Yeroo jalqabaaf karaa General Kamal Galchuu dhaaba irra achi isa baasuun waan milkaa’ee itti fakkaate, haala kanaan dhibdee Oromoo Impayeeraa Ityophiyaa keessatti hiikamuu ni danda’aama kan jeedhu tessumaa Muddee 30 fi 31 bara 2011 Magalaa Minisootaatti murteessuun Ulee Gaarii Qabsoo bilisummaa Oromoo ittin reeban isaaniif ta’e. Daran bara 2015 keessaa General Kamaliis Qaama jarmoolee walitti baquuf tumsa ijaranii ta’a jeedhee osoo eegamuu General Kamal akka odeeffamuutti guyyaa beellamaaf guyyaa tokko yeroo hafuu kan irraa dhabbate yeroo ta’u, garuu shira isaan xaxaa turan General Kamal gaaf tokko argaaf dhageettii isaa irra ni hima kan jedhuun abdiin jira. General Kamal diddaan haa xumuraatu malee Mollaa Asgadom dirqiin itti seenee hangaa diinatti harka keenatutti isa geessise. Shira xaxaa akkasii kana keessa kan ABOn PAFD ykn Tumsaa Bilisummaa fi Dimokrasii kan ummataa ijaare Ginbot-7n guddoo aarsee ture.

12) Kitaaba Tesfaye (Gadaa) Gebre’ab irratti Dr. Berhanuu fi Andargachewn qooda salphaa hin taane xaphatan. Tesfaye (Gadaa) Gebreab “Ye Sidetenyaw Mastawesha” – yaadannoo baqattummaa jedhee kitaba qopheesse. Kanaafis mana maxxansaa Netsanet Publishing Agency (NPA) keenname. Sababa “Caaltuu akka Helen” irran kan ka’e akka hin maxxanfamne ta’e. Garuu akka jedhamutti duranuu amma sanaatti osoo hin deemiin waan hedduu maqaa si maxxansifinaa jedhuun yaada hedduu akka keessaa baasani ni haasawama.

13) Deemsi Dr. Beraanu kan amma harka irra nu jiru warra Eritrea irran ABO gurra micciiranii waa hunda gochuu hin dandeenye, kanaafuu sibilaan sibilaa muru jecha jarmayaa ADO keessan dhimma Oromoo harka ofitti itti seensifachuuf tattafataa jiru. Itti milka’aa laataa?

Xumuraa

Kaayyoo bilisummaa Oromoo dhugoomsuuf hariiro ABOn Jaarmoolee Oromoo, humnoota polotikaa ummattoota cunqurfamoo, humnoota polotikaa Habashoota, fi polotikaa addunyaa waliin qabu murteessaa dha.

Keessa Oromootti dursa ABOn akka sadiitti of ilaallu qaba. Isaaniis:

Tokkoffaa akka hangafa fi kallacha Qabsoo Bilisummaa Oromootti jaarmayaa dhalli Oromoon hedduun lubbuu isaa itti dhabe, jireenya isaa itti diigee ta’uun hubatama. Kanaafu ABO qabeenya, wabii, fedhii fi dantaa Oromoo maraa ta’u qaba. Akka hangafummaa isaatti ulaagaa beekamaa fi sirna ifaa ta’e tokkoon jaarmolee Oromoo ofiitti harkifachu qaba. Warra diddaa agarsiisan ummataaf bifa ifa ta’een dhibde jiru labsee xumuruu qaba.

Lameessoo akkuma partii tokkootti kayyoo qabatee tarkaanfatuu, dorgommii hojii inni dalaguu fi bu’aa inni buusuun fedhii uummataa guutuu irratti hundaa’uun hordofamu qaba.

Sadeesso dhaaba warraaqsa guddaa sochii uummataan(mass movement) deeggarame gaggeessuun rakkoo uummataa hundeen furuuf fi jijjiirama buqqaasaa fiduuf qabaacha of dura furgaasu qaba.

Gama Jarmoolee Oromoo birotinis, ABO balaaleeffachuuf kan of uuman ta’u irra darbanii diina balaaleffachuu irratti hojii qabatamaa qabsoo Oromoo gaggeessuu irratti fuulleffachuu qabu. Deemsi isaanii Hayuu Duree, President, Miseensaa Koree Hojii rawwachiftuu ykn Miseensa Gumii sabaa of moggasuuf ta’u hin qabu. Hundeen ijaarsa isaanii gandummaa, goosummaa ykn dhibdee amanti kan raabsu ta’u hin qabu.

Ilaalcha siyaasaa tokko jalatti dhaabota heddummeeysun afaanfaajjii uumuu fi qabeenya qabsoof oolu qisaasuu waan ta’eef jaarmooleen walfakkaatan gaaddisa tokko jalaatti of humneessuutu irraa eegama. Ummatni Oromoos tokkummaa, tokkummaa kan jedhu dhadannoo fi furmaata waan hunda godhachuu irraa tokkummaan eenyu gidduutti, tokkommaan maal irratti, essatti fi maal fiduuf kan jedhuu waliin ilaalamuu qaba.

ABOn mootummaa wayyaanee kuffisuuf tumsi humnoota ilmaan Oromoo marti akka ijaaramu haala aanjessuu fi ijaaru qaba. Akkasumas humnoota biroo hawwachuu keessatti humni Oromoo bakka furtuu qabate kaayyoo bilisummaa Oromoo dhugoomsuuf carraaquutu irraa eegama.

Tumsi akkasii kuniis Gaanfa Afrikaa keessatti nagaa waaraa argamsiisuuf abdachiisaa (credible alternative) akka ta’e biyyooti fi Jarmoolee adunyaa hubatani akka deggersa QBO godhaniif tattaafachuun barbachiisa dha.

Garuu humnoota kaabaa waliin tumsa ijaaruun kaayyoo waliin akka faallaa hin taane eegannoo gahaa godhamuun murteessaa dha. Warra dantaa nurratti qaban irratti hunda’un of jabeessuuf hawwu (TPLF, moo Warra Amaraa jechuun wal hubatnoo dhabuun) hin barbaachiisu.

Keessaafuu toftaa siyaasaaf jecha qofaa sagantaan yeroo gabaabaa kan yeroo dheeraaf haala aanjessuu malee kan gufuu itti ta’ee isa doomsu akka hin taane eeggannoon guddaan feesisa. Gama kaaniin ammoo, farreen bilisummaa qabsoo Oromoo qabeenya miliyonaan lakkaawamu ogeeyyii (lobbyists) hedduu irratti dhangalaasani akka toftaa siyaasaa itti dhimma ba’uun qabsoo bilisummaa Oromoo doomsuuf, ukkaamsuuf halkanii fi guyyaa haxxummaan hojjechaa akka jiran hubatamuu qaba.

Farreen bilisummaa Oromoo ummata irratti injifannoo akka hin arganne filmaati qabsaawotaa jaarmaya tarreessuu fi abdii sobaan of gowwomsuu osoo hin taane, qabsoo hadhooftuu gaggeysuun

seenaa boonsaa galmeeysuu dha. Seenaa akkasii galmeeysuuf akka Sabaatti dirqama sabummaa qabnu hubatnee, dirqama keenya bahuuf of qopheessu dha. Yeroo gabaabduu keessatti humna ta’uuf kan godhamuu qabu waa lama:

Tokko humna waraanaa kan lola irratti injifannoo gonfachuuf nu gargaaru WBO lakkoofsaa fi akaakuu barbaachisuun horachuu fi hogganuu dha. Kuni ammo wareegema qaalii waan gaafatuuf karaa hundaan mudhii hidhatanii ol ka’uu gaafata. Kan lammataa heddumina ummata keenya biyya keessattis ta’ee alatti humnaatti jijjiiruu dha. Saba dammaqe, hoggana cimaa fi gurmuu qabu, kan mirga ofii kabachiisuuf murate humna kamuu ni injifata. Humna akkasi ijaaruuf kan ololaan wal cicciru, kan dantaa mataaf fiffiganiin osoo hin sakaalamiin ummata giddutti sadarkaa hundatti hoggana biqilchuu gaafata. Kunis sochii “Qeerroo” irraa dhugoomee jira.

Daddaqamni guddoon biyya ambaa ni jirti. Uummati biyya ambaa jirus qaamuma uummata Oromoo waan taʼeef akkamiin bifa ijaaraa ta’een QBO keessatti hirmaatu fi qooda akkamii kennuu danda’u isa jedhu irratti mariin feesisa. Mariin kunis kan jibban guutamee osoo hin ta’in kan bilchinaa fi obsa irratti hunda’e ta’uu qaba. Ammatti godanniisni seenaa dhinuu dide warruma kaleessa qabsicha irratti dhagaa guuraa turantu har’a anatu kana tolche isa jedhu muldhifachuuf OMN irraan isaanii tamsa’uuf fiigaa jiru malee akkamiin walii wajjin humna keenya qindeeffannee waa tolchinaatti hin jiran. Kanaaf ammoo gabaastootni fi gulaaltooni OMN hedduun warra jibba ABOn guutamaan ta’uu irran kan ka’e kan waa dalagaa jiru caasaa ABO miti isa jedhuu agarsiisuuf tattaffii godhan keessatti daranuu dhibde jiru hammeessaa, mataa fi miila dhorkaa, garagaruumaa jiru bal’isaa, diinaaf karaa banaa jiru.

Walii gala Bilisummaan Ummataa Oromoo dhimma Oromoo hundaa waan ta’eef hirmannaa dhala Oromoo qabsoo kana keessatti guddisuuf biyyaa fi ambatti toraa toraan wal ijaruun sochii gamtaan gaggeffamu ta’uu qaba. Hogganni halkan tokkoon argamus halkan tokkotti badus hin jiru, hogganni qabsoo gaggeeffamu keessa dhalata. Ummatni qabsootti jiru hoggana hin dhabu.

Oromoon yeroo mammakuu Karaan Sobaan dabran galatti nama dhiba! Jedha. Jarmooleen Oromoo waliitti dhufne jedhani labsani of irra garagalanii akka Dr. Biranuuffa waliin walii galtee godhachuun of kijibuu dha. Walhubannoo jaarmolee Oromoo waliin ta’es hundee irraan faalleessuu dha. Gama biroon tarkaanfiin kana fakkaataa fudhachuun wal amantaan jirtu fuldurafuu hin laaffistu? Nama jechisiisa.

Prof. Mesfin, Dr. Brihanun fi waa’ilootni isaanii waan umurii isaanii guutuu hojjetaa ba’an keessatti ejjennaa fi iaalcha siyaasa isaanii ifaan mul’ate jira. Ilaalchi isaaniis dhimma Oromoo cabsuu irratti kan qiyyaafate dha. Kunis Oromoon mirga waloo kan gaafatu fi dhugoomsu hin qabnu kan jedhu dha. Jaarmayaan Oromoo jara kana waliin qindoomina hojii tolfachuuf tattaafatus, ilaalcha isaanii jijjirsisuuf moo ofii qalbii jijjiirrachuun isaan walii dalaguuf murteeffate gaaffiin jettu deebbii argachuu qabdi.

Horaa bulaa! Kayoo qabna! Injifannoon Ummata Oromoof!

Adoolessa 14, 2016,

Dhugaabaas Dhugumaa

The post Ilaalcha Siyaasaa ’’Patriotic Ginbot 7 Movement for Unity and Democracy’’ fi Danqaa Qabsoo Bilisummaa Oromoof Qabu appeared first on Bilisummaa.

Kitaaba galmee seenaa: Raammisoorraa-Huurso

“Qabsoo ummata Goondar ni deeggara, ummata goondariin jabaadhaa janna!!”

Waamicha Ariifachiisaa Uummata Oromoo Maraaf

$
0
0

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Share gochuu hin dagatinaa
Akuma beekamu Fincilli Xumura Garbummaa Oromiyaa keessatti itti fufuun beekamaadha!
Fincila ji’oota saddeet lakkoofsise irratti uummati keenya gaaffii abbaa biyyummaa gaafateef,xiyyitii wayyaaneetiin ilmaan Oromoo dhibba jaha ta’an yeroo lubbuun darban Kumaa kitilli mana hidhaa wayyaneetti ugguramanii, kaan ‪#‎Abbaa Dabbasaa Li‬iban Guyyoo tii qabee achi buuteen isaanii dhabameera.Ajjeechaa mootummaan alagaa Oromiyaa keessatti geggeesse kanas,Paarlaamaan duute, tarkaanfii madaalawaatu fudhatame jechuun hawwii itti dabalee ilmaan Oromoo xiyyitiin funaanuuf qabu ifatti mirkaneesssuun, Oromiyaanis bulchiinsa waraanaa saddeet jalatti hiramuun, qaamni shororkeessaa kun,ajjeechaa ofii geggeessu cinatti ilmaan Tigiraayii Oromiyaa keessatti bobbaasuun ajjeechaa daguuggaa Sanyii ta’e
‪#‎Arsii Lixaa Shaashamanneetti‬ geggeessuun, ‪#‎Harargee‬ keessatti
‪#‎Liyyuu Poolisii‬ bobbaasuun uummata keenya fixuun isaa kan dagatame miti!
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Qabsoon Oromoo qabsoo saboota biroofis tulluu sodaa kuffisuun sirnicharratti dhiibbaa guddaa uumuuniifi, bonaa ganna utuu hin jedhin yoona ga’eera!
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Guyyaa har’aa kana Shawaa Lixaa
‪#‎Jalduu‬ , ‪#‎Gindabart‬ irratti aarsaan wareegama qaalii lubbuuudhaan baasamaa jira.Kanaafuu,fincila kana milkeesssuuf,qabxiilee kana akka armaan gadiitti yoo waliin irratti hojjenne gaaridha jedheen ilaala
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
1 Yeroon kun yeroo gannaa waan ta’eef riqichoota kutuu, daandii akkuma duraanuu barame irratti hojjechuu.
2 Qabsoon kun bakka bakka ta’uun humna keenya waan dadhabsiisuuf, gamtaan kaanee haa falmannu
‪#‎Walirrattihinilaallu‬
3 Akka kana duraa harka qullaa itti ba’uufi hiriiraan ba’uu utuu hin taane, Gaachana,Shimala, Buttujjii,Mancaa fi mi’a waraanaa qabnuun itti ba’uu ( qawween hidhannoos argamnaan gaariidha! )
4 Yoo namni nu keessaa du’u,xiqqaatus guddatus wayyaanee keessaa utuu hin ajjeesin galuu hin qabnu!
5 Nama sirna kana wajjin uummata keenya ajjeesu saba kamirraayyuu ta’u dhiifama waan hin qabneef fira keessan Raayyaa waraana wayyaanee keessa jiranis gorsaa yoo du’an fira kiyya jettanii haaloo lagaa fi gosaa godinaas walitti hin qabatinaa
6 Qabeenyaan dhuunfaas ta’e kan mootummaa Oromiyaa keessa uummata harka qullaa imaluu alatti konkolaattota fe’umsaa hin dabarsinaa,Abbootiin qabeenyaas hojii irraa konkolaataa keessan boqochiisaa
7 Gonkumaa tarkaanfii Ittisaa haa fudhannu, meeshaa wayyaneerraa hiikkachuufi yeroo roobaa sagaleen waan hin dhagayamneef tarkaanfii barbaachisu fudhachuu!
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Dhugaa qabna wayyaaneerra ni aanna!
Caalaa bultume ( Qeerransoo Gooticha Oromo)

The post Waamicha Ariifachiisaa Uummata Oromoo Maraaf appeared first on Bilisummaa.

Waamicha walgahii ABO

The good diagnosis leads to the perfect treatment

$
0
0

 

By Dr. Baaroo Keno Deressa

 

In medical terminology diagnostic means the act of identifying a disease, illness, or problem by examining someone or something. Diagnosis is a statement or conclusion that describes the reason for a disease, illness, or problem. Treatment is the remedie to cure the disease.

 

The Oromo people are the forefront champion of peace and nonviolent nation in Ethiopian empire. The powerful evidence of these fact is the way of life that Oromo people exercise: Oromo means peace, Oromo means love, Oromo means equality, Oromo means democracy, Oromo means generosity, Oromo means honesty, Oromo means transparency, Oromo means happiness, Oromo means OLF, OLF means Oromo.  Despite all unhuman atrocities against the Oromo people by Ethiopian colonialist leaders, the Oromo nation committed to defend his qualities. The Oromo people paid/paying enormous sacrifice to be free in his own country and free from brutality of the colonizers to exercise his golden gifts (mentioned above).

 

To mention some of the Oromo people struggle to defend his qualities:

  • Raya and Azebo during 1928-30
  • Bale revolt led by hero of the Oromo people general Waqo Guutu in 1960th
  • Mecha-Tulema movement led by hero of the Oromo people general Tadesse Biru in 1965
  • OLF leadership with popular mass movement and imprinting Oromummaa  
  • Qube generations supported by Qeerroo leadership with historic mobilization of the Oromo people.

This paper try to explore the current ongoing peace movement led by some Oromo political organization:

My question is who deny the peace?  

Who reject the democracy?

Who promote hate?

Who is mother of greediness? ….the answer to all this question is the Ethiopian empire leaders. If really the Ethiopian empire elite try to implement the true peace for all oppressive nation they have to come to the Oromo people and other nations with reconciliation and peace plan (because they are the master of the disaster). But, the Oromo leaders has to concentrate further  mobilization of Oromummaa to defend his qualities instead of touring around the western world to promote Ethiopianst agenda. So, the history teach Oromo people, the way of the Ethiopian empire approach brought us again and again death award before the war is started.  

 

The Ethiopian empire (TPLF majesty) Constitution is theoretically sweat but in practice its bitterness is remarkable:

  • It says federalism: but act in a unitary fashion by brushing aside all the divisions of powers between different levels of federation.
  • Federation resource and power control is according to the constitution in the hand of regional state but in practice in the hand of TPLF junta.
  • Constitutionally respect of democracy.  While most of Oromo’s support the principles of democracy such as the forming of government based on the will of the majority, respect for the rule of law, and respect for basic freedoms of citizens, the fact remains that in practice, we have tended to have TPLF military rule.  
  • Sharing power at the different levels of government from all nations are constitutionally guaranteed, but in practice all key powers are in the hands of TPLF militia’s.  

 

The essential difference between Ethiopian empire leaders and Oromo people is:

One of the greatest challenges of Ethiopian empire leaders is fail to understand the Oromo people. Oromo people is a nation who was created by God for good.  A nation who believe in managing political and social disputes peacefully, without lapsing into conflict, or sustain economic growth without creating huge inequalities and respect the rule of law. To do that, setting the rules; hiring persons with the technical expertise and moral competence to interpret the rules or implement the goals of the organizations; and ensuring that the institutions inspire public confidence by being transparent, fair and consistent.  But the Ethiopian elite assume this golden gift of Oromo people as ignorance and naïve. That is why the play dirty game always when the Oromo people struggle come to the boiling point.

 

The real question is why has the task of consensus-building been so difficult among Oromo leaders in order to build our nation. The Oromo people have enormous human and natural resources, patriotic aspirations, let us look at three critical areas:

1-Threats and challenges posed by colonizers and international force: Colonizers claim that there were no Oromo nations exist before and there is no future existence. International force acknowledge that Oromia is the heart of Ethiopia, so their fear is that, if the existence of Oromia become real the imminent death of Ethiopia is guaranteed.  

2) The quality of leadership that has confronted these challenges: Our leaders are changed/changing their tactic and strategy time to time due to the enormous pressure by internal and external forces.  

3) The fragility of the Oromo political organizations: Some of the Oromo political Organizations are structurally weak, historically poor, their determination is measured by their personal happiness, ego and pocket instead of promoting their people interest; vision less and  guided by dormant leaders.

 

Nations are an important part of a modern society. Nations just don’t happen by historical accident; rather they are built by men and women with vision and resolve. Nation-building is therefore the product of conscious statecraft, not happenstance.  Nation-building is always a work-in-progress; a dynamic process in constant need of nurturing and re-invention. Nation-building never stops and true nation-builder never rest because all nations are constantly facing up to new challenges. Nation-building is therefore about building the tangible and intangible threads that hold a political entity together and gives it a sense of purpose.

 

What is to be done?

Historical experience teaches us that a successful struggle against a colonial state depends on the linking of the socio-economic struggles that engage the attention of the masses with the pro-democracy, freedom fighters, intellectuals with diverse professionalism.

 

Yes I agree with respected hero of the Oromo people Mr Bekele Gerba who says we have to persistent in demanding and defending our right in our land and in our backyard. So dear brothers and sisters at this critical point instead of continuing this aspiration of our hero at this boiling point, touring in the western country in the name of peace, it seems to me ignoring historic quality of Oromummaa.

Here is my proposition:

-Call our mothers to take her cooking material and come to the Finfinnee palace

-Call our brothers and sisters to take their torture signs on their body and come to the Finfinnee palace

-Call our students to take their pen and paper to come to the Finfinnee palace

-Call our farmers to take their farming tools and come to the Finfinnee palace

-Call our doctors to take their white coat and come to the Finfinnee palace

-Call our lawyers to take the article of respect the rule of law and come to the finfinne palace

-Call our nurses to take the infusion material and come to the Finfinnee palace

-Call our politicians to take the truth of Oromo people and their deeds in defending   

 their people to Finfinnee palace

-Call our rich people to take their heart and mind and throw their fear in the garbage and come to the Finfinnee palace

-Call all defenders of human rights and peace lovers to take flag of peace and come to the Finfinnee palace.

-Call our elderly and sick people to lay down in front of their doors

If we are working to this end we will unify the fighting forces and peace movement and unity of  our people to enhance our freedom and freedom of all oppressive nations.

 

I would like to end my letter by reiterating that nations are built by men and women who have the will and vision to accomplish greatness, not for themselves, their immediate families and friends, but for their country.  I believe that if we can find the will to offer such a leadership, and support it by strong and dependable political and economic institutions, we will find a way to our national greatness.

 

Victory to the Oromo people!

 

Dr. Baaroo Keno Deressa is a  medical doctor studied internal medicine. Specialized in gastro-hepatology disease. He can be reached: bkderessa@gmail.com

 

The post The good diagnosis leads to the perfect treatment appeared first on Bilisummaa.

OROMIA TODAY

$
0
0

By: Ibsaa Guutama

July 2016

 

oromiyaa elmatuThe continued colonial status of Oromiyaa cannot be understood without understand the nature of the colonizer, the Abyssinian state. The power struggle within that state has lived not only creating tension to the Habashaa but also affecting the peaceful life of its neighbors in one way or other, more so since an era known as The Scramble for Africa. The catalyst in it, international conspiracy that started early is also still actively engaged exasperating the misery. Since then much had changed in structure and function of Habashaa state not for the colonies. Now suffice to try and see the relation of Eritrea and Ethiopia in context of Tigray Tigriny in the eyes of a mute observer.

Eritrean highland known as Kabasaa is occupied by Tigrinya speaking population similar to those in present Tigray sate. Both together are referred to as Tigray Tigriny and are majority population in Eritrea while minority in Abyssinia and Ethiopian Empire. Their last king that ruled both at the same time were Yohannis IV, (1872-1889) who was able to extend his rule over the rest of Abyssinian state and also sanctioned colonization of Oromiyaa by Shawaan king. Part of Tigray Tigriny and the whole present Eritrea fell to Italy after the battle of Adwa, 1896. It was transferred to Ethiopian empire in 1956. It is now an independent country. Its independence did not come easily. It has taken so many lives among who were gallant, brilliant and intimate friends of this writer with who they have experienced the ups and downs of student life at Haile Sillaasee I University. The dead also include his compatriots who were mobilized by the opposite side. This writer shall cherish the memory of his friends and never forgets the victimized compatriots as long as he lives. Let their soul rest in peace.

The Tigray Tigrinys are now in power in both Ethiopia and Eritrea. They are historically and culturally interconnected for thousands of years. Their country is a land mass bordered by Amaaraa, Agawu, Oromo, Saahoo, Afar, Kunaamaa and Beejjaa, almost all Kuusaa people’s land. In short they are the heart lands of Abyssinia mostly sharing the same political, social and economic life. For the first time they were politically separated when a part became Italian colony. It is historical accidents that separated them and when another similar accident brought them together megalomania of their leadership could not keep them together. From experience there is no win, win position in dealings of their elites. One has always to win by force or deceit. There cruelty against anyone challenging them has no bounds.

Their king Yohannis IV pulled out eyes of the Agawu king before him who was his brother in law and cut tongues of Oromo in Walloo from hate; he betrayed the trust of people like Waldamicha’el, chief of Bahiree Nagaash and killed them. TPLF is a copy of him. Because of such traditional lack of moral inhibition and democratic political culture problems were observed between the two comrades in arms. They overthrew the most brutal tyrant but did not to bring fundamental change to the system and liberate the peoples but to replace him in exploiting the colonies. Tyranny got more fertile ground in them. Both groups have their eyes on the colonies’, in particular Oromiyaa’s precious metals and cash crops and raw material for their presumed industries. During the Transitional Tigrean Government their combined force overpowered Oromo Liberation Army (OLA) and massacred gallant Oromo heroes and sent thousands to concentration camps to advance this ambition of theirs. Oromo are better than the steer that licks the hand of one that drives it to slaughter house to forget this. However, their authoritarian personality did not permit them to enjoy their victory together.

Since then we have seen against all expectations, how they went to the most devastating war few years after their shared victory over OLA. The devastation was of course mostly on recruits from other peoples, majorly Oromo not on their kin. So they did not feel the pinch much. During the emperor and the Darg the Army was dominated by Amaaraa core officers with few assimilado. In the present government it is totally Tigrinya dominated officer core for they had no assimilado to trust. They did not also trust their cousins, the Amaaraa whom they were rather out to break their morale. In both Habashaa periods the army belonged to the dominant group, though Amaaraa have given them some representation.

The previous army was loyal to the regime that ruled the empire, but separately organized from the civilian leadership up to the Darg. The Tigray Tigriny army is the regime; it is the total guerrilla force composed of one nationality. Historically no Habashaa rebel has dismissed the whole army of the vanquished like TPLF did but was embraced by the victor and remained army of the Habashaa. “We are the dead and also the leaving, so follow us” was their transitional slogan. Tigray Tigriny on both sides of Marab agreed on the dismissal. They changed that code and established all Tigray Tigriny army. They also agreed on short transitional arrangement in which different Organizations other than those of the Amaaraa will participate. But with understanding that power will be monopolized by TPLF in Ethiopia and Eritrea will be declared independent. No genuine Amaaraa independent parties will ever raise their head as long as the Tigrinyaas are in power. The new rulers had a policy that the empire will be geared towards supplying the needs of Tigray Tigrinys.

Though both Amaaraa and Tigray Tigrinys are called Habashaa after their place of origin in Yemen, they claim separate territory and language despite being political partner since they crossed the Red Sea. As a senior partner Amaaraa has led them to grandeur and victories over the neighboring peoples. It was the Amaaraa that pushed the Kuusaa people to farther south and expanded their boundary to Shawaa. It is Amaaraa that renewed the myth of Sheba to give Habasha ideological basis. Unlike Tigray Amaaraa have been growing by assimilating other nationalities as a result of which some have started to say there are no people called Amaara. In reality that is what is making them cling to the ancient civilization, Ethiopia, to cover ethnographic weakness. It is that weakness that the Tigrinyaa hammered on to reduce them to Amaaraa ethnicity and ending their disguising under the name Ethiopia. Without the assimilado their number will not be much greater than Tigray Tigriny as it seems. Now the assimilado and the opportunist who together call themselves “forces of unity” (FU) (euphemism for Amaaraa) are making the most noise against Oromo liberation; the assimilado remember the disgraceful chasing out from Gondar by Teedros of Ejjuu warlords branded as aliens after years of service to Habashaa Crown, in which they improved the system of justice in a way never seen. They are afraid the same might happen to them if colonies are gone.

Be that as it may, rulers of Tigray Tigrinys have deprived the Amaaraa of all their gains of the last century including the hard won colonies, three thousand year extension to empire Ethiopia, and sea outlets. Demanding from all individuals to register their ethnic identity, the assimilado which comfortably passed for Amaaraa, claiming to be Ethiopian now could not find roots to attach to. The lost sheep is back to its owner. Except the few that have nostalgia for the old Nafxanyaa days many appreciated regaining their lost identity. Thus Amaaraa is trimmed down numerically and psychologically. Amaaraa activists now are of two types; remnant of ancient occupying army (Nafxanyaa) and Amaaraa from the homeland. Most Nafxanyaa remnants residing in the rural towns except for calling themselves Amaaraa for being Orthodox Christians, cannot tell from where their ancestors were recruited or if they are really ethnically Amaaraa. Even if the family had mentioned a country of origin those that went to investigate will not be that much. The truth is they know only the countries they are born, brought up and live in. If not moles, they have equal rights with the natives.

But some of the remnants may not feel comfortable without super imposed Ethiopia in spite of the natives showing them love and tolerance on many occasions. Despite that there are those that feel the pain of oppression and identify with natives and believe only what they personally experienced not scare mongers’ tales. Some others yet feel insecure from their racist mentality and fear of retaliation for abuses they heard their forebears committed on the natives. Such have nostalgia for the past they never lived and will have a hard time to adjust. It is from these that “FU” recruit their vocal members. They are dangerous for any peace efforts that Amaaraa may try to make with the Oromo, because they are neither Oromo nor Amaaraa. Oromo means people, Oromiyaa knows no discrimination no hate, and any one that cries foul will be ashamed. Incidents could happen here and there but that could not be a reason to smear the good name of their generous hosts. It is against basic Oromo tradition to harm any human being, it is a safuu. Oromiyaa supports all peoples whoever they are that struggle for their liberation without any string attached.

The Habashaa from homeland had come into contact with the Oromo in schools, in particular high schools and colleges. Some did not believe their eyes Oromo having normal physical features different from the monstrous one they well told back home. Except for childhood racist bias which they had opportunity to correct, they had no direct physical confrontation as colonizer and colonized. That doesn’t mean childhood brainwashing did not leave stigma on their memory about the colonized. The psychologically formed glory of greater Ethiopia by propaganda of monks, daftaraas and opportunist historians doesn’t go easily. Those concerned have to find a way out to bright and peaceful future. Since they cannot revers what years of revolution by the down trodden has done to the empire, they have to accept the fact and try to heal existing wounds rather than rubbing salt on them.

Therefore, it is hoped they will be wiser than crying over spilt milk. Ethiopia is not the only country that lost colonies and adjusted themselves to their new size geographically, psychologically, as well as economically. Only self-reliance pulling back to their original holding can make one independent and proud. The Nafxanyaa days are long gone. Just like the Boer is not problem of Holand Nafxanyaa descent should not be Habashaa or Amaaraa problems; they are problems of the colonies. Unless they have intention of continuing dominating Oromiyaa further, they have to fight for their own liberation not claiming those Nafxanyaa decendants as excuse for their hidden agenda. The shrinking of the British Empire and recent UK withdrawal from EU can be a harbinger for future possibilities.

The Tigray Tigriny has at least recognized on paper that the colonial people have separate history and identity from the colonizers. This was criticized by Amaaraa elites and later by some Tigrinyaa elites. Though they have historical and blood relations Eritrean elites had fought for the right of nations to national self-determination and got it. It is surprising to hear them saying that for Oromiyaa is a distortion of history and blamed TPLF despite their earlier concurrence with it when they were buddies, in accepting that the empire was only a century old. No one can easily turn this back and retain the colonies under domination. They won it not as a charity from any Habashaa group but by their own sweat and blood. It is the culmination of century old struggle. It is what brought down the emperor and the Darg. Not realizing they are losing Abyssinia itself Amaaraa elites are growling about the loss of an empire. Tigray Tigriny, despite showing deceptive face now will eventually unite for wider hegemonic venture. Their saying, “Ya qooxuun awurd bilaa ya bibbituwaan xaalech” (To get more from the raft she lost what was in her arm pit) is happening to the Amaaraa.

Amaaraa have all the potentials to stand on their own. They have the resources; demography and experience to enable them do that. Therefore they are an entity to reckon with in that region. With Oromia they are neighbors with extensive boundary line. They are the vanguard of the Habashaa expedition that colonized Oromiyaa and so nearest enemy which if reformed can become strategic friends. Both can guarantee freedom peace, stability and prosperity for the region if they can stand together as equals. For both the initial priority must not be relation within Ethiopia but friendship as independent neighboring countries. Amaaraa should beware of organizations with baseless power mongering Nafxanyaa influence. Amaaraa’s longtime partner the remaining part of Tigray Tigriny is almost gone. The empire had no control over them for over twenty five years. TPLF is building its power base as never seen. Infrastructures for all activities are laid down. Social and economic institutions are built. They are at stage to declare independence or merger with Tigray Tigriny in Eritrea. No propaganda or appeal to history of “FU” can stop them. Amaaraa has to make peace with itself before trying to make peace with others. It is not easy to get rid of the illusion of being custodian of Ethiopianism that has rusted in subconscious.

The Oromo do not see their country as a periphery of Ethiopia but as its neighbor and a country with its own peripheries. Oromo do not feel marginalized in relation to Habashaa power but as occupied and deprived of their freedom by them. They are not complaining of being denied participation in their authoritarian system but of their loss of freedom. Thinking otherwise undermines how Oromo view themselves and all the sacrifices Oromo patriots paid and are paying to liberate their nation from occupation. It is disgusting when some Oromo claim expertise and air opinion contrary to vision of majority population only to be embraced by Habasha peers. The Oromo is determined that no Habashaa group can any more present itself as dictator on the life of other nations and nationalities in the region albeit as a neighbor with equal rights Distracting suggestions about Oromo rights and democracy are pouring from Ethiopianist Organizations. But no nationalist will be moved by those suggestions as long as Oromiyaa is under occupation and cannot freely express its will.

It now seems for the moment that only the two Tigray Tigriny rivals seem to be the only leading bulls in Abyssinian kraal. They mobilize all nations and nationalities under them to serve as cannon fodders in their senseless wars of dominating the kraal. For the Oromo such wars do not bring any material or spiritual benefit. Whoever wins Oromo remains the loser. The boarder points they are taking as pretexts for clashes now are all in Tigray Tigriny land. Though legally international, in reality it is a domestic Tigrinya affair. Now, for all nations and nationalities in the horn a task of liberating and developing themselves is awaiting them. The hegemonic plan of Tigray Tigriny groups for the Horn of Africa has to be stopped. The border issue is their own problem, no others should any more sacrifice their youth for others interest. Their fight will go on until one bull remains to head the kraal and that should be taken as their own business not of the colonies. Every other people in the empire are responsible not to serve force of tyranny dangerous to pan Africanism.

Tigray Tigriny was broken up when their partner, the Amaaraa colonized countries to its south like Oromiyaa. Their leader, Minilik probably did not want to risk his newly gained colonies when he agreed with another colonizer not to cross the Marab creek. Minilik was a proxy partner in conspiracy for the Scramble for Africa. Tigray elites had no power to challenge their new king but gave up on their siblings and part of their domain for which only few years ago Yohannis and Aluulaa were engaged in battles with Egypt and Italy in its defense. Despite Tigrinya leaders not supporting independence of Oromiyaa, Minilik’s colonies are on their way to freedom. The Tigrinya do not seem to give up on Amaaraa holdings as the Amaaraa gave up on theirs in the 19th century but will try to replace them as colonial masters and superpowers in Abyssinia and the Horn. This should be thwarted by all means. The time now has come to reorganize The Horn of Africa under a new order.

Instead of making peace with their nearest neighbor the Oromo, Amaaraa elites preferred to go after their vanguard organization, the OLF with smear campaign. They think they can win the Oromo by attracting some misguided unreliable renegade activists. The objective or “kaayyoo” articulated by the OLF were those in the hearts and minds of each free thinking Oromo, which even defecting of some of the founding fathers did not erase. That shows whether OLF is there or not the Oromo independence movement cannot be stopped. Therefore to address the concern will be to advantage of all sides. Any among the Habasha groups that respects Oromo interest can be a friend and partner for peace and freedom. Oromo have no special preference between them. Both together had caused Oromo people suffer for over a century. Now their falling apart means nothing as long as one remains confronting them. They want to be free and independent.

The overall changing world order as a result of technological revolution, do not tolerate old and archaic colonial relations to continue. The colonies likewise have awakend and demanding for their rights. Habashaa internal and colonial relations are cracking. The last two centuries had brought big fundamental change to Amaaraa than on Tigrinya. As a result it is imperative for Tigray Tigrinys to rethink and get reorganized for enduring security. Their internal conflict will be there only as long as guerrilla leaders of TPLF and EPLF are around. Their present quarrel in addition to power struggle between guerilla leaders is majorly over the booty of war that is left over from what they shared initially. They have no intention to destroy each other. As minority more inclined to group interest than Ethiopianism they have more chance of getting support from big powers. This follows the same logic of history of the British that left strengthening Yohannis IV of Tigray Tigriny with gift of arms favoring him over Oromo chieftains, Warqit and Mastawat of Walloo that defeated Teedros for them.

The seeming quarrel with one and friendliness with the other of big powers are not more than a temporary leer on kids. There is no country in the world that does not violate human rights but vary in degree. One Tigray Tigriny government have no less count in abuses than the other but there is double standard judgement by big powers. One is favored against the other to force it submit to their dictates and has nothing to do with alleged abuses. They are overlooking even genocide being committed when it comes to TPLF. Tigray Tigriny area is seen as strategic zone for global interests. Today we might think it to be at a distance because we are not feeling the strength and they are not taking Oromiyaa as a nation of interest. Even then any change in the territorial, political and religious formation in Middle East and in particular around the Red Sea is going to affect Oromo interest. If the Amaaraa stop whining about lost imperial glory and join the others in defense of the region then only can a fair and new political game start in the Horn of Africa.

When we talk about Habasha we cannot help to right away talking about their leadership that had been crooked, cruel, passionless and greedy all the time. But we don’t talk about the common Habasha people who are bigger than that. They are one of the kindest, humble, passionate, and generous and God fearing peoples of the region. This is what this writer who had travelled around in their country can attest. They can have biases against the colonized peoples from brainwashing of the leaders and lack of information. However they are as oppressed as the colonized people by those thugs and need fundamental reform. How did such snakes come out of dove’s eggs is so far an answered question. They have been sacrificing innocent farmers senselessly for their group’s glory from time immemorial. Over and above that, those leaders have brainwashed them to praise and be proud of those that subjected them to wretched life for centuries. That empty pride from ignorance and lack of information has made many to develop the attitude of being superior to peoples of the colonies. But people of the oppressor nation, have no excuse to go on keeping silent when crime is committed in their name.

In the present world the struggle for survival has prominence over the rule of law. Human beings had been trying to put rein over greed that could be detrimental to survival of the race if left unchecked. That is why civilizations had emphasized the rule of law for peaceful coexistence. There is no civilization that gave prominence to rule of law than Oromoo civilization. But when they encountered those that believe in rule of the muscles they became at disadvantage. The word “law” has especial place in their thought so they revered alien laws as if they were their own. But when they realized they were devoid of safuu (ethical considerations) they rejected them. That is Habashaa tradition carried down to this day as exemplified by TPLF elections.

Democracy is said to be government of the people for the people by the people. TPLF claiming to implement what culturally it has no clue for ended up forming, government of itself, for itself, by itself. Somehow the Oromo survived colonizers greed and cruelty for over a century. Now with increased challenge to survival, Oromo nation has no choice but fight back hard until independent Republic Oromiyaa, is formed.

Peaceful struggle for over six months did not bear fruit. Few voices from democratic centers have tried to make the voice of the voiceless Oromo to be heard. But those that could stop the tragedy gave more attention to self-interests’ strategic advantage and rather continued building abusive capacity of the dictators rather than alleviating human suffering. During the last six months conservatively estimating more than five hundred have died but TPLF argues that number is exaggerated as if killing any number is justified. They have made killing style of administration, forgetting its criminal dimension even when they talk in public. Unlike the old Nafxanyaa these can do anything to build their national capacity and destroy that of the colonies. The old Nafxanyaa developed a theory that all the land up to Lake Victoria was theirs, part of the motherland. So, most of their exploit were not invested in Amaaraa homeland. Tigray Tigriny are classical colonialist, they are not only taking the resources but even had dismantled factories, and removed all moveable even soil and taken them away just like colonizers did to Eritrea. They have now superb infrastructures, hydroelectric power, sea ports etc. that could give them capacity for self-reliance if they were reunited or even if they make peace. That is done at the expense of Oromiyaa with its raw material and market in their mind for their fledgling industries. Is it not said, “The wise cuts wood for yoke from the threshold of a fool”?

The Oromo, including those who think are lodged in alien court comfortably, must realize that their identity is under threat. Trying to stabilize what struggling oppressed people have put out of balance is to dig ones grave. It is only revolutionary Oromiyaa that could keep them afloat. Hegemony of any group of colonizer will strive more to turn them into individuals that it could turn around at will. If that happens, individual rights and “one man one vote” will be emphasized and peoples’ rights pushed down to the level of self-help organization. No true child of the Oromo will give up on the sovereignty of the nation for a second class right of Ethiopian citizenship. After destroying their national (group) identity all the injurious defamatory and derogatory references will come back to dehumanize them as usual. So far those have affected self-confidence and determination of most of them. Unless it is cleansed, the nation will turn to a nation of quitters and swindlers. Only better offer than the Tigray Tigriny constitution is henceforth acceptable and that is independence.

Already the Oromo are subjected to genocide under Tigray Tigriny gang rule, a crime that is condemned by the world body and many culprits from different countries with lesser magnitude had been brought to justice at international courts. But that of the Oromo, Sidaamaa, Mazhangir, Gambeela is overlooked for not publicly declared reason, though the Oromo suspects it is part of the conspiracy that led to Oromiyaa’s colonization. Therefore the youth has to remember the Oromo saying about the snake that said “Abbaatu of maraa” (it is up to one to coil oneself) when suggested cutting it because it is too long. It is they that take the initial step for survival; help will come depending on their continued determination and commitment for human cause.

It cannot also be forgotten that thousands of Oromo youth have been butchered between Eritrea and Amaaraa junta run Ethiopia, in wars that did not concern them. They never got proper burial for they were the concern of no body. Now also the same history is repeating itself under Tigray Tigriny gang domination. Fresh bones are scattered from Bure to Aqordaat added to the older ones from Ambaalagee to Qaaroora. The same is happening in Somalia. Henceforth, no self-respecting, patriotic Oromiyaan should participate on either side, they have own country called Oromiyaa to die for. Let the Tigray Tigriny kill each other for theirs if they wish. Oromo youth have to resist all temptations and coercions for recruitment. It will be a blessing if their carrion were fed by hyenas and vultures of Oromiyaa rather than alien scavengers. Colonization has left on Oromiyaans scar that cannot easily wished away with continued exasperation of the misery just like its beginning. They have come so far dying, dodging and humiliating themselves to survive. They can no more continue like that. Tigray Tigriny rule has to be the end of all abuses they can bear. Oromiyaa’s patriots like American liberation activist Henry Patrick of 1775, are saying “Give me liberty, or give me death!”. Henceforth no one could tell the Oromo what they want unless they ask for it. There is no turn back from the path of liberation. After seeing how a part of Tigray Tigrinys gang subjected them to untold misery it will not be hard to imagine what their prolonged combination could do. They are hungry vultures that know no consideration. To fear death facing extinction and humiliation is not Oromo way. The clandestine plan of Tigray Tigriny to extend colonial rule further, not only replacing but destroying the Amaaraa if not today will happen tomorrow. Readiness to combat it is imperative, because whatever happens to them could affect their interest, Oromo have to watch out their neighborhood.

Long Live free and independent Oromiyaa! Victory to the oppressed! Justice shall prevail!

Honor and glory for the fallen heroines and heroes; liberty equality and freedom for the living and nagaa and araaraa for the Ayyaanaa of our fore parents!

Obbo Ibsaa Guutamaa; goota Afaan Oromoo Oromiyaa keessatti bobeesse nama jabaafi seenaan barabaraan yaadatudha!

The post OROMIA TODAY appeared first on Bilisummaa.


DABARSAA BILBILAA HARKAA FI MIDHAA INNI QABU

$
0
0

Bilbilli harkaa(mobile) jireenya keenya guyyaa guyyaa kessatti heddu barbachisaa ta’uurra kan ka’e yeroo amma kana daqiiqaa tokkoof of bira dhabuun namoota hedduuf ulfaataa akka ta’e hundi keenyaa beekna. Kanaaf ka Mata duree barreeffama kana ilaalee qofa namni natti dheekkamu hin dhabamu; maali bilbilli harkaa(mobile) immoo rakkoo maal qaba jechuudhaan. Marree dhugaan isinitti himuuf ka’e kana; kaampaaniwwan(warshaawwan) moobayila oomishan akka dhageessan hin barbaadan. Kaayyoon barreeffama kana hojii teknoolojii busheesuuf ykn ammoo isin sadaachisuuf miti.

Galatni teeknoolojii hin badin anuu barrefama tana isiin biraan gahuuf moobayiliin fayyadame; isinis hedduun keessan moobayiliidhaan barreffama kana dubbisaa jirtutti. Marree faayidaan moobayilii ifatti akka mul’atu kana miidhaan isaa waan hin mul’aneef ;isinis moobayiliin miidhaa maal qaba jettanii mormuuf yoo katan isinitti hin murteesu. Ergaan barreeffama kana moobayilii gonkumaa hin fayyadaminaa jechuuf osoo hin taane rakkoowwan itti fayyadama moobayiliitin wal-qabatan isiin beeksisuu fi of-eeggannoo godhamuu qaban isinitti himuufi. Itti fayyadama moobayiliitiin wal-qabatee rakkoon fayyaa fi du’an nama gahu jira. Akka ragaan qorannoo mul’isutti moobayiliin suuta(osoo nuti hin beekiin) karaa baay’eedhan du’a akka nutti fiduudha. karaalee kanneen keessaa muraasni kanneen armaan gadiiti:

1.Dhukkubbii mormaa fi dugdaa:
-saaynsiin akka jedhutti namni gadi jedhee moobayillii fayyadamu(wa dubbisuuf ykn barreessuuf) nama morma isa irratti meeshaa 12kg ulfaaltuu rarrafate/batuun wal-qixa. kun ammoo suuta suutan maashaa mormaa fi dugda osoo nutti hin beekkamne akka citan taasisa. Haala kanaan yeroo dheera booda dhukkubbi mormaa fi dugdaaf nu saaxila. Namoonni baay’een yeroo amma dhukkubbii dugdaan rakkachuurrati argamu. Kanaaf jechas yaalii hin barbaachisneef(operation) godhu.Dhukkubbii dugdaaf sababoonni baay’een jiraatanis kunis sababa akka ta’uu danda’u haa beeknu.
2.Jarmii dhukkuba fidaniif madda ta’uu danda’a
-Haala nama aja’ibuun qorannoon akka mul’isuutti moobayiliin namoota hedduu qulqullumaadha harka 18tiin mana fincaaniiti gadi. sababni isaas namni harka isaa yoo dhiqatuu, moobayilii dhiquu garuu hin danda’amu. Sila kana ta’eef yeroo garagaraati harka xuraawaan moobayilii tuttuquun keenya hin oolu.kun ammoo jarmiiwwan(baakteriyaan) deebisani dhukkuba nutti fidan akka irratti wal horan taasiisa.
Harkuma bilbila keenya tuttuqneen osoo hin dhiqatin nyaata sooranna.
3.Carraa kaansariin qabamuu keenya dabala
-Qorannoo godhameen guutumatti adda baasuun dadhabamus yeroo heddu moobayillii fayyadamuun kaansariiwwan sammuu,ijaa,dhiigaa,cidhaanii fi kaansarii xannacha hanchuufatiif akka nama saxilu qoratootni ni dubbatu.
4.Balaa Tiraafiikaa
-Kun wanta akka laayyootti ilaallamuu miti. Balaa tiraafiikaa qaqqabu 4 keessaa 1 konkolaachisaan yoguu bilbila tuttuqu/haasa’u akka ta’eedha ragaan kan mul’isu. Hanga har’aatti lubbuun meeqa sababa kanaan darbe laata?
5.Tamsaasni “WI-FI” sanyii dhiiraa midhuu danda’ – barreeffamni” journal fertility & sterility” jedhuun maxxanfame akka mul’isitti WI-FI yoguu fayyadamnu “electromagnetic radiation” kan jedhamuu tamsaasa kun ammoo sanyii dhiiraa lakkoofsan hir’isuun hanga carra dhala nama dhabsiisuu (maseenumma,infertility) geesisuu danda’a.

***Dabalataanis
>Dandeetii xiyyeeffannaa keenya ni hir’ata
>Hirriba dhabuuf sababa ta’a:-hirriba duraa yoo xiqaate sa’aatii lamaaf ilalaa yoo ture ta’e hirribni nu qabuu baachuu danda’a kun ammo sababa ifitti bilbilaa sammuu keenyarrati qabuun dhufa.
>Dhageettii gurraa hir’isa:-sagalee ol qabnee ‘head phone’ ykn ‘ear phone’ niidhan muuziqaa ni dhageeffana yoo ta’e.
>Ija midhuu (fuuldurati nu jaamsuu) danda’a:- yeroo dheeraadhaaf osoo adda hin kutin bilbila ilaaluun.
>Jireenya hawaasumaa midhuu:- nama waliin hariiroo hawaasumma akka hin qabanne nu taasisa.
>Araada nuti ta’uu
>Dhukkubbi harka :- yeroo baay’ee wa barressuu fi ‘scroll’gochurra kan ka’e.
MAAl WAYYAREE?
*Hanga danda’ameen yeroo bilila keenyarrati dabarsinu ya hir’isnu. Kana jechuunis dhimma barbadnu itti fayyadamnee lafa ka’uu fakkeenyaaf ‘facebook’ yoo fayyadamnu erga qabnu dabarsine; odeeffannoo barbaadnu ilaalee bahuun ni gaarii ta’a
.Bilbilaan yoo nama dubbisnus hasawa gaggababaa fi ergaa barbaachisu dabarsuurrati haa xiyyeeffannu.
*Bilbilaa yeroo dheeraaf hin ilaaliin:-daqiiqaa 20 yoo ilaaltee sekondii 20 ammoo waan birra fuldura kee jiru ilaali itti deebi’i. Kana yeroo yerootti gochuun gaariidha.
*Nama wajjiin jirta tanaan bilbila akka hiriyaati hin ilaaliin. Hariiroo hawaasummatiif si fayyadaa nama waliin hasa’i. Hiriyaa kee ‘facebook’ irratti itti haasoftu caalaa kan cinaa kee jirutti hasa’uutu bu’a qaba.
Keessatuu haati mana fi abbaan manaa yeroo waliif kennuu qabdu.
*Hirriba dura sa’atii dheeraadhaf(>2) bilbila hin ilaaliin, hirriba sin dhoowuu dandaati.
*Muuziqaa sagalee ol aanaadhan hin dhaggeefatin.
*Bilbila madda ibsa(chaarjii) irra gootanii gonkumaa nama hin dubbisinaa. Akkasuma ‘ear phone ykn headphone’ dhaan waa hin dhaggeeffatinaa. Akkas gochuun balaa hanga du’a namarran gaha. Namooni du’anis jiru.
*Yoo danda’ame bilbila kiisii keessa godhachuurra waan itti qabannu kan akka boorsaa keessa godhachuu osoo baranne.Akkas gochuun raadiyeeshinii bilbila irraa maddee qaama keenya miidhu xiqqeessa.
*Halkan yoo raftan bilbilli eegdan yoo hin qabaanne cufa ka’aa ykn ofirra fageesuun ka’a. Dammaqsituu(alarm) guutanii warri mataa dura ka’atan akkas gochurra of qusadhaa.
*Ijoollee daa’imaati gonkuma bilbila hin kennina. keessatuu umriin isaanii waggaa 3 gadi warra ta’anitti. Yeroon kun yeroo sammuun ijoollee itti guddatu waan ta’eef guddina sammuu isaanii dangessa. kanarra kan ka’e daa’imman rakkoo cimaadhaaf saxila’an ni jiru.
source:foodsandhealthylife.com
Galatooma!!!FAYYA TA’A

Dr.Yona.

The post DABARSAA BILBILAA HARKAA FI MIDHAA INNI QABU appeared first on Bilisummaa.

Oromoon Keesumma Simatee Jirachisuun isaa Abba Biyyuma isaa dhabsisuu hin qabu.

$
0
0

 

 

Siyaasaa Dhoksaa irra gara siyaasaa Iftomina geggesuti ce’uu qabna.

Biyya iftominaa keessa jirracha soba fi malamalltumma biyaa keenyatti babalisuu hin qabnu. Iftoomi fi mara’iin kan jirachu qabu Oromoo giduti.

Abbootiin Amanta, Ogannoon siyaasaa, Aktivstoon Oromoo, Median Oromoo waan beeku qabdantu jira. Hormi yeeroo Oromoo ajeessa jiruu fi ajeesuuf qoopha’uu jiruu kanati basasa Oromoo tatani hojeechuu qabduu malee Oromoo basasuu hin qabdan. Amharii fi Tigiren akkuma Abootii isaan waggaa 150 durati yaaduu malee demokrasii inni isaan jeedhan soba, demekiras fi jijjirama fiduuf qoophi miti. Kanaafuu isiin jara amantani saba keessan irra achii gala hin galiina. Amharsi Tigirensi Finfinne kan keessan miti nun jeecha jiru, utuu ijooleen Oromoo akkasi falmatee du’aa jirtu. Amhari lafa Oromoo irratti dadalatee jirati, soromtee har’a meeshaa bitate Oromoo lafa isaa irratti ajjeesuf qoophii irra jirti Tigirensi akkasuma. Kun maliif isin Oromoof hin galuu kanaaf walti himuu qabna. Habasha waliin hariroo hanga qabatanti isiin qeequu hin dhifnuu habasha lagada.

Siyaasii iftomina hin qabne ni bada. Siyaasaa baranee fi siyaasii hojjeetama jiru tokko miti, ykn jijjiruu qabna ykn wara seera siyaasaa seera mata isaaniti jijjiranif dhifnee keessa ba’uu qabna. Addunyaa kana irratti siyaasii hojjeetama jiru siyaasaa sobaa male isaa dhugaa miti. Biyyoolen Akka Iraqi, Libya, Syria, Yeman kan diigama jiran siyaasaa sobatin. Namatuu sodaa dhisee dhugaaf falmachuu dadhabe, dhugaaf dhabatee gatii fi warreegama isaa kafachisuu fudhachuu sodaate jira. Mee enyuu namni keessi kee sodaa hin qabnee, Oggani Ango isaan gadii dhisa jeedhe sodaata, Miseensi ammo Ogannatu na dhekama jeedhe sodaata. Maliif sodaatuu? sababin isaa waan seeran ala argachuu barbadan dhabuu maluu. Waan hunda shakuu irra waan shakkani fi waan of egatan beekuu dha malee muka fi bala shakani waan umatati dubatamuu qabsuusi dubachuu sodatan siyyasa adeemsisun hin dandamuu, siyyasi dhisii daldali iyuu risk qaba, iiciti egun waan birrati iftoomini waan birrati kun lamaan wal dhituu hin qabu. wayee iftomina yeeroo birra bareefama of dandayee dhiyeesuu yaala.

Barreesa siyaasaa Bahailu Girma siyaasii dargi iftomina hin qabuu iftomina qabachuu qaba jeedhe. “ Garaan Tigire fi karan Mistiwaa tokko” jeedhe iftominii hin jiruu waan hundi dhoksaadha kun siirefamuu qaba jeedhe warreegama kaffale. Abdi Fiixe ammo torban darbe እንታገልላሃለን በሚሉት ህዝብ ጀርባ ላይ ተንጠልጥለዉ ተዝቆ ወደማያልቀዉ ሀብት ለመሸጋገር የሚታገሉ ታጋዮችን አፍርተናል:: … የ’ኔ ተቃዉሞ ያለዉ የሚታገሉለት አላማ በሀብታቸዉ ልክ ወይንም መጠን መሆኑ ነዉ:: የግል ጥቅማቸዉ ላይ ተመርኩዘዉ መንቀሳቀሳቸዉ ነዉ:: ይህ ደግሞ ዛሬ ባይመስለንም ነገ እንደ ህዝብ ትልቅ ዋጋ ያስከፍለናል:: ከመንግስት ባለስልጣናት ጋር በጀርባ በር እየነገዱ ከፊትለፊት የሚቃወሙ ፖሎቲከኞችን ሳይ ከደሞኞቹ ባለስልጣናት ይልቅ እነዝህ ሰዎች ናቸዉ የልብ ህሜምን የሚቀሰቅሱት:: jeedhe barreese kun waan gudadha. Namni sodaan qabamee waa barreesuu fi waa qeequu dhiseera, ykn ammoo inni bareesuu danda’uu fi beekuu iyuu malamalltuman qabamee yakka dalagamu barreesuu dhiseera. Namni Wa’ee Oganoota keesumatti wa’ee Abbooti Amanta fi waan amantan walqabatee bareesun akka waaqayyo balaleefataniti ilaalani sodaataa jiru. Mika’el Gorbachoof Mootummoon USSR iftomina hin qaban iftomini dhufuu qaba yeroo inni jeedhe warii kan immoo iftomini ati jeetu kun yoo dhufee USSR ni diigamti jeedhan USSR haadigamtuu malee iftomini dhufuu qaba jeedhe, akkuma jeedhe Iftomini Gorbachf USSR diige biyya 15 goodhe. Kara caaben hayyatuu malee sodaa of irra molqani dhuga dubatan (barreesan) warreegama kaffalu wayya.

Dhaabbilee impayera Ethiopia keessati hundefaman tokko ilee iftomina of keessa hin qaban, miseensa isaanfi saba isaanfi deggertoota isaanf iftomina hin qaban, waan dabatan fi waan hojeetan adda addaa, waan oganii olanan beekuu inni itti anuu hin beekuu, siyaasaa geggesa jiran dhaloota itti anee dhufu of jalati barrsisa fi leenjisa gudisun hin jiru, yoo inni gudachuuf caaraqee iyuu mata keessa gadii rukutuu ykn tabela sobaa itti maxansan siyaasaa ala goodhu. Barumsa siyaasaa fi Mulata dhaabbaa ilee siiriti hin barrsisan. Erga gaafa barreeffametti deebisee namni ol fudhee ilaaluu hin jiru. Baqatoota qoofatuu kees isaaf jeecha Europa erga ga’aan booda kayyoo dhaabba isaan biyyati bilbilan gaafachu egalu. Ogannichuu kayyoo fi tarsimoo dhaabba bareefame sana siirti hin beekuu. Dabbalootii bayeen falaa kayyoo dhaabba isaan kan hojeetan kanaaf.

Dhaabilee Ethiopia keessa fi alati dhalatan hundi demokrasi geggesina jeedhu, kan Oromoo ammoo siirna gadaa deebifna Oromoo uummaman demokratawadha jeedhu. Waan isaan hojeetan ammoo falaa demokrasi fi falaa siirna gadaati. Gaafa Paarlamaa Ethiopia Seenuu bara 2005 waggoota 8 ykn Paarlamaa yeroo lama caalaa filatamu hin qabnu siirna gadaa egsisuu qabna jeene wadaa waliif galee jira, bareengada yeroo paarlamaan yeroo lamaffaaf bara 2015 filatamu unni ilee dukka ittigaafatamuma keenya gadii dhisu akka qabnu Gummi Paarlamaa Oromoo keesa ka’ee ture, hagudatuu haaxinatuu angoo fi ittigaafatamuma qabnu dhaloota dhufuti dabarsu qabna jeedhe kan yaada dhiyeese Abiyot Kebede Shifraw jeedhama. Mootumman, Paarlamaan, Oganni kamiyuu term ykn yeroo lama caalaa filatamuu dhisuun fi humna haraa jijjiruun garidha. Waanin barreeffama kana egaleefu inni gudan lammiilen Ethiopia Oromoo dabalatee keesumatti kan biyya ala jiru of isaati biyya Iftoma, biyya malamalltuman hin jiree ta’ee iftomina fi haqaa biyya isaati geesuu dhisee sobaa fi malamalltuma ergamtuuma biyyaati galcha jira.

Namni kan waaqayyon sodatuuf Ganata galuuf jeedhe sodaata, cubuu hojeecha olee walda amanta deemee lafa dhahee gangalatee kadhata. Ganati dhugama jira? jeedhe yaaduu fi gaafachuu hin feedhu, erga jira ta’ee ammoo maliif durma cubuu hojeechu irra of hin qusadhu jeedhe hin yaaduu, sababin isaa Qeesootatu soba, Oganootatuu amantatuu yakkaa hojeeta, uummata saama, saamsisa fi ajjeesisa turan gaafaa angoo irra bu’an walda amanta dhaquu, Ogannoon ESPA dargi turan harki caalaan isaani haraa sheeka fi luba ta’aan, warii kun duri waaqayyoo hin jiru jeedhan sabaa barrsisa turan maqaa isaan waliin ibsuun ni danda’ama. Ogannoon TPLF akka Tamirat Layine fi Zelalem Jemanhe faa ilee gaafa Angoo irra darbaman ganamuma isaa waaqa fudhachu isaan labsan, dursan yeroo saama fi saamsisa ajjeesisa turan malif hin fidhanee maliif cubuu irra dursan of hinegne? isaanumatu deebisuu qaba. Yakka kana hunda erga hojeetan booda mana waaqayyoo galuu yaadun ammoo achii iyuu malamalltuman jiramoo atamtti yakkaman ganataa gala nama jeechisisa kun amanta xiiqeesuu dha

Oganoota siyaasaa mormitota caalaa saba keenya burjajeesa fi diinaf jilbenfachisa warii jiran abbooti amantatti. Wa’ee amanta yoo dubate ykn barreesite inni dhimmi isaa ilaalatuu ykn fira isaa ilaalatuu hundatu funyan dhita’aa, yoo barbade funyan kessan haacitu malee wara siiyaasaa qoofa qeeqaa abooti ammanta haatu fi ergamtuu hin qeeqina kan jeedhu seeri hin jiru, Waaqayoo haqaaf hin dhabatiina hin jeene, waaqayoo wara dhiiga daimanif dubartoota dhangalasu waliin dhiichisa hin jeene. Dura qeeqamuu fi balalefatamuu kan qaban utuu barumsa fi gorsa waaqayoo beekani, badhadhina fi bashanana lafa irran hawwataman mootoota nama ajjeesanti warii harka ladhatan abbooti amanti. Namoota biyyaa Europa fi USA deeman wa’ee amanta barrsisan sheekoota fi luboota keessa harkii hedduun ergamtoota wayyane ta’uu isaan maqaa isaan waliin ifaa goochuu dandeenya, akkuma isaain qabsoo saba burjajjeesuuf namni isaan ergee jiru, nu ilee nama isaan erge keessa nama qabna. Luboon akka Gudina Tumsa, Dezmoon Tutu kkf mirga sabootaf kan falmatan akkuma jiran maqa amantan qabsoo fi mirga saboota dhamsuuf kan boobafaman bayeedha, fakeenya kana gadiin ibsuu ni dandama.

Amanta biyyaa Ethiopia hojii waaqayyoo hojeecha jiru murasa ta’aa jira, wayyanen amanta hunda akka isheef mija’uti ijracha jirti, basastoota wayyanen boobaftuu keessa harki caalan abbooti amantatti.

Musilima Alhabashi Melese Zenawi Musilima mata isaa biyyaa Libannosti gurmessun Musilima isaaf tajajjilu ijaree biyyaa glchuu isaa dursee odeefama ture garuu dhimma kana kan ibsuu documentiin ‘Tigre’s secret document on Islam and nations” jeedhu fulii 42 kan na ga’ee 04/06/12 at 8:15 ture. Namni yeroo caalisuu inni kana immoo waan hin beekne nama godha. Yeroodhuma sana Amanta isalama Melese Zenawi diiguuf deema jeene yeroo iyyachu egalu ati ammoo mana malii maltuu amanta musilima keessa sii galchee kkf nu irraatti boba’an dursani kan egalan ergamtoota wayyaneti kan, warii goowan isaanuma ilaalani nuti dulan. Bulee Olee garuu dhugan mulatee Sagaleen keenya haadhaga’amuu jeechuun uummani musilima faalmachuu egalee hanga amma falmata jira. ALhabashi yeroo amma kana TPLF (Hiwahat) ta’ee jira.
2. Ortodoksi TPLF daabbaloota isaa USA fi Isreal keessati biyyaa alati duloman takisii Ofan fi kan hin dulomin ilee Areeda gudiifachisee hunda biyyaati galchuun Ortodoksi Amhara diigee Ortdoksi Tigire fi Mootummaa Tigire qoofaf hojeetu tolchatee. Kessumati filannnoo bara 2005 Ortodokisin dhaabbaa Qinijtin gargaruu isheeti ergasii booda Ortodoksi keessa Oganoota Amhara basan guutuman Guututti Tigiren bakka busan jiru.

3. Katolikiin Ethiopia duran waan Orotodokisiin jeedhe hojjeeta amasi tanan TPLF amanama ta’ee waraa ijoole Oromoo irratti du’aa murtese kessa jira.

4. Protestanti wagoota 50 darban sabaa Oromoof ijaa fi gura ta’ee golga ta’ee ilee kara sadi lola ittibanan jiru. Walda Mekane Yesusi Hayyuule Oromoo fi Abbooti Amanta beekamoon utubamee kana laafisuuf Mulu Wangel Jeedhan kan Afaan Oromoo fi Oromoo jibuu itti gudisa jiru, Mulu wangel bakka hundati Afaan Oromoo fi Wara Afaan Oromoon waqeefatan irratti boba’ee, Misooma Waldan Mekane Yesusi Oromiyaa kessati geggesa ture, Mana Barumsa, Hosptaloota fi Kila Fayya akka dadhabuu fi diigamuu irratti hojeechuu egalan, of isaanti maallaqaa Oromoo irra gurani Finfinneti Gamoo gudaa fi ergama diigumsa TPLF geggesuu egalan. Ergamtoon Wayyane kun Mekane Yesusin kufisuu dadhabnan Gadiisa gudaa kana keessa lixan damee isaa ciiruu, summii itti goochun kara 3 itti bobo’an jiru, uummani Oromoo irratti hin damaqini jira, waan Tigiren hojjeecha jirutuu hin hubane. Kan nama dhibbu ammoo Dhaabbileen siyaasaa Oromoo kana utuu beekan bara 2004 irra kasse utuu itti himamuu kun kan keenya ilmaa abaluti abaluu keenya jeechun yakka hojjeetamuu caalisa turan. Nama diinaaf hojjeetuu Firoma fi Antenuma dhisuufn bobaa jala dhokfachun cuubuu dha yakkas. Oromoo Milioona 10 oltuu walda kana waqeefachaa jira uummatichis waaqayyoos ayyanii Gudiina Tumsa ilee Mekane Yesusin TPLF jalati hin kufsuu.

5. Waaqeefata bara Maca Fi Tullama Diigamee yeerodhuma sana hojii Mecha fi Tulamaa fudhachuun Oromoo nuu jeedhan namoon mursi Walda Waaqeefata kiloo 4 jiruti halkan fi guyyaa hojjeeta turan, Barratoota Oromoo University Irra qullaa isaan ariataman bakki itti siimataman waayyaa fi nyati mursi keenamaf ture achiti ture, waan ani yaadadhuu Nyatii dhufe hiramuuf waan wal hin geenyef Afaan ka’aa ture ijjoole barratoota Baqale Nedhi, Bulcha Demekssa kkf wara Biden Bituu keessa turan Ani ijoole bakka adda addaati facatee barbade qubachisu irratti hojeechan ture, Waaqeefatati Ansee Ijoole Oromoo kan nu siimate Walda Mekane Yesusu Gulale jiru ture, Luba Dr. Tesgara Hirpho Keesumua dhufe Achi utuu jiru Bilbila ani Bilbile Kasse ani Keesumadha yoo keesumma na caalaa rakkate Waldati baqatee waldan akka keesumesutun kadhadha ergi jeedhe. Na hin beekuu anis isaa hin beekuu Waaqayyootu wal nu qunamsise, Waldan Waaqeefana seeran akka diigamuu kan goodhameef barratoota Oromoo garggaraman gargaruu isheetif qoofa ABO dha jeedhame samame diigame. Rakkon kun dhalachuun isaa ammoo Ijjarama WFDO arifachisee sababin isaa Oromoon bakka itti walga’ee rakkoo isaa dubatuu waan dhabeef.

Kana hunda utuu beekan yeroo amma kana ammoo Diasporan tokko tokko siirna Ethiopiyuama sana deebisuuf Ethiopia deemokrateesuu Oromoon Amhara waliin mariatee malee hin jiratuu jeedhan qabxii marii fi yaada xinxala Habashota gogogoo mediate gura nuu dubacha jiru. Dhaalooti kun gorsa diaspora fi mediatin miti utuu Yesus Kirstosi iyuu Ethiopia demokratesa jeedhe Qubee Generationin hin fudhatuu. Afaan Maliin Ethiopiaf hojjeechuf Ethiopia ta’uu erga Tokkicha Afaan biyyati Amaharnya hin beekne, TPLF Oromoon midha jeete ijoolee Oromoo Ethiopia keessa ala baftee jirti kan hafee lbasachuu qoofa.

Utuu beektuu sodaf jeecha waan siirreefamuu qabuu qeequu dhisuu yakka ykn xiifumaa waan sana dhisuu qabna. Gaafa wa’ee Oganoota siyaasaa qeequu hundatuu gadii ba’aa gaafa abooti Amanta ykn ammoo daladala mootummati hirkatee saba lafa irra buqisuu yoo xiqatee hundatu siiti ka’aa “hin qabnusi hin hadanuusi jeete qaqeen” jeedhan waan itti of sodane yakka sabaa keenya irratti daldalamuu qeequu dhifnuuf tokko ilee hin jiru. Samiin hacabduu malee dhuga dubachuu sodaachuu hin qabnu keesumatii abba feedhe maliif hin tane nama TPLF waliin dhabatee saba keenyati quba qabuu waaqaa nama ummee yoo ta’ee ilee irra dhesuun hin jiru. Garbuma lafa irratti dabarsa jiru kana caalaa waan nuti dhufuu hin jiru, kara hundan waan hundan falmanee garbuma kana jala saba keenya basuu qabna. Oromoon Bilisoomee malee Oromiyaan walaboomtee malee Oromoon mata ol qabachuu hin danda’uu. Sababin isaa biyyaa isaa keessati lamii lamaffaa ta’ee afaan biyoolessa hin beektuu jeedhamee akka lammii biyya hormatii mootummaa biyyati keessati akka hin hojjeeneef wayyanen Qubee Generation ugurteete jirti siirna kana diigne ijooleen qubee jenereshen kun afaan isaanin biyyaatti bulchuu qabu.

Habasha waliin yoo ta’ee malee waari jeetan, gorsa fi yaada Oromoo irra Habasha gaafi fi deebin media Oromoo irratti dhiyeesitan irra waan gurii Oromoo hin fudhanen nu hin rakisina, Waan habashan isiinti himtee bareesitan xinxala siyaasaa jeetan nuti hin fidiina, Oromootu siyaasaa Habasha dura barate rakkotu akka baranuu nu goodhe ittin sormuuf miti. Kana boode dhabadha isiinin jeena abba feete yoo tatee. Ijoolee Oromootu du’aa jira Finfinne irrati. Amhari isiin fira keenya jeetan ammoo Finfinne kan Oromoo miti, Walqati ilee kan Tigire miti jeedhe dhadanoo bate dhadachaa jira. Nafxanyootni naannoo Cirio, Asallaa waan naannoo Gonderitti ta’een onnatanii of ijaaruuf fiffiiguun irra jiru. Dhaadannoon Finfiinnen kan Oromiyaa miti jeedhu kun Amhara gatii guda kafallchisa. Siyaasii Amhara fi Qunammmti isaan Oromoo waliin qabatan asii irrati du’aa. Habashan (Amharsi ta’ee Tigiren) Oromoof kabaja hin qaban. Oromoon ammoo isaan waliin mari’achuu qabna, waliin hojeechuu qabna, waliin TPLF buqisuu qabna kkf odeefama jiru, gorsii fi burjajjeesuun akkasi kun Oromoo irra dhabachuu qaba.

Finfinneen kan Oromoo miti erga jeedhan bori Gimbi fi Jimma ilee kan Oromoo miti jeedhu. Jarii siyaasaa hin beekan TPLF lolu dhisan Oromoo irratti dhadachuun isaan kun siyaasaa Amhara keessa TPLF harka naqachuu ishee argisisa. Amhari gaafi haqaa Tigiray irra qabu wa’ee Walkaiti falmachuu dhisan wa’ee Finfinnee waliin walti hidhun isaan siyaasaa Amhara, siyaasaa PG7 hunda balessa, kun siyaasaa miti, ykn TPLFtu Amhara fakkatee kana qoophesee ta’aa Amari fi Dhaabilee Amhara kana irratti ifaa ba’ani Oromoo dhiifama gaafachu banaan sabi Amhara Oromoo fi Tigire giduuti rukutama. Yoo kana hin goone ta’ee Tigiretuu qoophese ta’ee kana enyuma jara saxilan isaan akka hin tanee ibsuu qabu. Lammiin kami iyuu hanga yoonati Oromiyaa keessa qubatee naggaan jiracha jira, naggaan isaan jirachisuun keenya ammoo abba biyyuma nu dhabsisu hin qabu. Kanaafuu Finfinne kan Oromoo miti warii jeedhani fi warii ilaalcha akkasi qaban gutuumaa Oromiyaa kessa ba’uu qabu sababin isaa nama yakka raawwatuuf deemuu caalisan ilaalun bala qaba Qeerron Oromoo Polisin Oromiya kana hordofuu qabu.

Amhari
Finfinne kan Oromoo miti, Walqati ilee kan Tigire miti jeedhe
dhadanoo bate dhadacha jira. Nafxanyootni naannoo Cirio, Asallaa
waan naannoo Gondaritti taheen onnatanii of ijaaruuf fiffiiguun
jira. Dhaadannoon Finfinneen kan Oromiyaa miti jeedhu kun Amhara
gatii guda kafalchisa. Siyyasi Amhara fi Qunammmti isaan Oromoo
waliin qabatan asii irrati du’aa. Habashan (Amharsi ta’ee Tigire)
Oromoof kabaja hin qaban. Oromoon amoo isaan waliin mariachuu qabna,
waliin hojeechuu qabna, waliin TPLF buqisuu qabna kkf odeefama jiru
gorsii fi burjajeesuun akkasi kun Oromoo irra dhabachuu qaba.

Oromiyaa keessa hundi qubatee jira Oromoon garuu lafa enyuu irra iyuu qubatee hin jiru, kun heeddu garii dha. Yakka Oromoo irratti geggefama jiru kana gumma ba’uuf salphadha. Daldaltoon TPLF lafa Oromoo irratti daldalacha Oromoo basasan Oromoon caalisee ilaaluu hin qabu. Utuu Tigiren lafa keenya irra warqee fi Boqoloo fi Kudura fi Mudura guratuu Oromoo maallaqa fi Nyata dhabee rakkchu hin qabu, Kitaaba qulquluu Tigiren siiti rabsaa jirtu lafa ka’iiti diina qabeenya kee samee adeema jiru.

Kun isaanti utuu hin xinatiin, Naannoo Oromiyaatti Finfinnee, Magaalota Gugurddoo Godinaalee 18 fi Magaalota armaan gadii dabalatee kan birootii Hojii basaastummaaf kan ramadamaan dhalattoonni Tigiree fi namoonni amanamoon sirnichaa hojii garagaraa jiddugaleessa godhachuun Oromiyaa keessatti rabsamuu beekme jira. Namoonni kunnniin kan ramadaman qajeelloon dhaaba siyaasaa dhoksaan dhiiga Oromootaa dhugaa ture ‘Federal Dehininnat & Mereb Agalgilot’ kan jedhamuun. Irra caalaan isaanii Baajajii fi Taaksii konkolaachisuu, hojjatoota hoteelotaa, Daldaltoota qinxaaboo, kanneen meeshaa baadhatanii ganda keessa iyyaa deeman, kadhattoota daandii irraa, Maraattuu kanneen fakkaatanii daandii irra deeman,manneen amantaa, manneen barnootaa, afooshaalee garagaraa, IMX, waajjiraalee Mootummaa fi bakkeewwan namni itti baay’atu hundatti kan ramadamanii fi yeroo yeroon kan jijjiramaniidha. Dubbiin tun akkaan yaaddessaa ta’uu bartanii waan naannawa keessanitti hojjatama jiru ija gariitiin ilaaluun tarkaanffii qaamni biraa isaan irratti fudhatu tokkooyyuu osoo hin eegin dursuun yeroo barbaachisu keessatti tarkaanffii laalessaa irraatti fudhachuun wereegama akka kafalchiiftan isiinf dhama jiru.

Oromoo waraa isaa samme irra samee nyadhu, maliif biyyaa baqate bishan mederteraniya keessatti dhumta, diina lafa kee irra arii’iti nyadhu, Gondoren guyyaa tokkotti qabeenya TPLF hunda mancaftee Oromoo ammoo Maallaqa ilee keessa fudhatee nyachu sodata Warqee isaan samani guratii naqatan Paarlamaa keessati raafan irra fudhachu dadhabee wa’ee hiyuuma bo’aa kun ta’uu hin qabu. Qabeenyii diini Oromiyaa irra horatee fudhatame ittin meesha bitamuu qaba.

Waluma galati Qeeqa kana hunda yeroo barreesinu wal balalleefachuuf miti dogoggra jiru dhoksuu irra siiriti dubatan wal amansisan tokkuman, walamantan qama tokko ta’aan hojjeechuu wayya. Walhamachuu fi wal shakuu irra dogoggra jiru walti himani wal gorfata fi wal barrsisa deemuu wayya. Dhaabbileen Oromoo ibsa basuu irra meesha qeerroon ittin hidhannoo TPLF irra fudhachuuf itti egaltu meesha bituu qabu, warii feedhi qabdan yoo nu garggartan meesha nu bitaan dargaggoon loluf qoopha’a jira sababin isaa furmatii biran hin jiru. Oromoo keessatu Qeerroon caara argateen meesha harka isaa galcachuu qaba. Abootin Qabeenya Oromoo meesha bitadha fira keessanfsi bita, Ijoolee Qeeroofsi Meesha bita hidhachisa guyyaa tokko isiinf kafallama. Qeerroo atiisi diina sammii meesha bitadhuu harka qula hin du’iin.

Ittii fufa

Oromoon Keesumma Simatee Jirachisuun isaa Abba Biyyuma isaa dhabsisuu hin qabu.

Injifannoon uumataa Oromoof

Getachew Jigi Tana dubbiin

The post Oromoon Keesumma Simatee Jirachisuun isaa Abba Biyyuma isaa dhabsisuu hin qabu. appeared first on Bilisummaa.

OROMOOTA GODINA ARSII LIXAATIIF

$
0
0

Daldalli siyaasaa woyyaaneen dirree Sikkoo fi Mandoo irraatti taphataa jirtu haalduree tokko malee fashalaa’uu qaba!
=>
Godinni Arsii Lixaa fedhii Oromootaan ala labsii diinni hookoo isaan adenitti bixilanii Oromiyaatti dhalchaniin/ opdo/dirqamsiifamee kan hundeeffame bara 1998 ALH aanota Godina Baalee fi Arsii irraa citaniin.
Kaayyoon hundeeffama isaas humni guddaan walabummaa Oromiyaa fi badii impaayeraattiif sodaachisuu,iddoo dahannoo Gaarreen Baalee fi qabeenyaan badhaadhe kan koonyaa kibba Bahaa kutaa Baaleetti argama. Kanarraa ka’uun akka saamichaa fi humna Oromoo laaffisuuf tolutti ajaja diinticha Oromoo Mallas Zeenaawiitiin addaan cite.
Yoo kan yaadattan ta’e Oromoon Sikkoo fi Mandoo afaan tokkoo fi ejjannoo tokkoon mormaa osoo jiran leenjii hubannoo kennuu jedhuun basaastota isaanii Opdon namoota fuulaaf fuulatti morman isin ABO dha jechuun Oromoota mana hidhaatti darbanii hamma ammaatti hidhaa jiran tokko tokkoon beekna.Humna basaasaan caalamaniiti malee jaalataniiti miti.
Keessa seenaa isaa isinumaaf dhiisa!
Diinni Oromoo erga lafa Oromoo shorqubatee seera qoqqooduu fi bituu/divide & buy/ kanaan milkaaye.
Akkuma argaa turre tarkaanffii mormii seera farra Oromoo ummanni Oromoo fudhateen Shawaa Dhihaa,Harargee Bahaa fi Arsii Lixaa adda dureen diina mukukkula qabsiifnaan ABO fi Shaabiyatu keessa jira jechuun foodda televisiyoonaa gabroomsaatiin ministeera hidhamaa/puppet hayilamariyam/dabalatee kashalabbee,sagaagaltuu fi farshaantuun aduwa/getachoo radda/,sagaagaltuu Dubaay/mimmi sibhaatu/,gantuun amaanaa ummataa/abbay tsehay/ fi kkf..adda dureen afaaniin alba’uun haqa ummata Oromoo haalaa turan.
Tarkaanffii fudhatameen baarraguun guutuu Oromiyaa kutaa 8 tti qooduun humna bulchiinsa waraanaa jala galchan.
Waan fedhan jedhanis hiree Oromoo kan murteessu tigiree fi amaara Oromoo keessaa/opdo/ osoo hintaane Ummata Oromooti.
Amma immoo opdon Labsii Abbay Tsehaye hojii irra oolchuuf waarroo salphinaa uffattee harsama raasaa jirti.
Kunis Magaalaa Guddoo Godina Arsii Lixaa SHAASHAMANNEE irraa gara DODOLAtti kan jedhutu qiyyeeffame.
Kaayyoon isaa raawwii MASTER PLAN fi WALITTI MAKIINSA MAGAALOTAATI/Master plan,regio-police & metro-police/
Kunis magaalaa SHAASHAMANNEE Oromiyaa jalaa baasanii magaalota akka Hawaasaa fi Maqaleetiin walitti hidhuun galii ishiitiin akka uf dandeettu jechuun daandii saamichaa fi sanyi duguuggaa saaqachuuf.
Seenaa magaalaa Finfinnee, Dirree Dawaa,Harar,Awodaay fi kan amma itti roorrisaa jiran Shaashamannee,Adaamaa,Bishooftuu,Mooyalee,Nageellee Booranaa/Shaakisoof jecha/,Jimma,Gindhiir,Naqamte sirritti beekuu nu feessisa.
Magaalonni kunniin kan galii baay’ee qabaniidha.Diinni kanaaf itti roorrisa.
Diinagdeen cabanii bilisoomuun kufanii lafa dhabuudha.
Ammatti hojii irra oolee kan jiru magaalaa Dodola fedhii ummataan ala jiddugala dhiyeessi aanota jahaa/Adaabbaa,Asaasa,Qoree,Kofalee,kokkossa fi Nansaboo/ godhaniiru.
Xaa’oo irraa jalqabee hamma sukkaraaf zayitaatti magaalaa Dodolaa irraa rabsama jira.SHAASHAMANNEE eenyuun dhaalchiftan?
Kan magaalaa Dodola filataniif immoo
1.Qabsoo ummanni naannoo sanitti/Adaabbaa,Dodola,Asaasa,Kofale,Qoree,Eddoo,Waabee,Seerota,Nageelle Meexamaa,Kokkossa fi kkf…furgaasaa jiru jiddugala godhatanii rukutuuf.
2.Aarsaa ummanni kafaleen lafti qonnaa mootummaa Jibuutiif waggaa 45f gurgurame harka ummataatti waan deebi’eef ammas tarkaanffiin kun kutaa Sikkoo fi Mandootti akka itti fuufu waan beekaniif teessoo waraanaa magaalaa Dodolaa godhatanii sanyii duguuggaa raawwachuun lafa QEERROON BILISOOMSITE gabroomfachuuf malee Dodolaaf yaadanii miti.
QEERROON OROMOO LAFA BILISOOMTEE AABBOO FI AAYYOOTTI KENNITEE TA GABROOMTE BILISOOMSITI MALEE TA BILISOOMTE HIN GABROOMSITU!
3.Daandiin afur magaalaa Dodolaatti waan wal gahuuf buufata waraanaa godhachuuf
4.Riqichi Waabee cinnaan dubbiin nuuf dhumaa jettee waan amanteef Dodolaan kaampii waraanaa godhachuufi kkf..
Jaalatanii jibbaniis osoo ilmaan Oromoo beelaan dhumaan qonni diinni xuyyuuraan xaa’oo itti afuufuun summii ummatatti harcaasu sun daaraa bubbeen fuute ta’uuf deema.Haa bilchaatuu ni nyaattaa jedhiin!Akka qoteen yoo aramtee haamte nuti ilmaan Oromooti miti.Arguuf teessu.Afaaniin osoo hintaane gochaan argisiifna.
Labsii Saamichaa,jibbaa,arrabsoo sabaa fi sanyi duguuggaati malee misoomni dirqamaan ummatatti fe’an hinjiru.Natu siif beekaan dur hafte.
Labsiin bilisummaa gaafii tokkummaan biyya bilisoomsuuti.
OROMOOTA;Dubbiin tun dubbii dabaati.Diinni tanaan milkoofnaan akkuma waraabessi hoolaa tokko tokkoon qucee qabe ajjeesu diinnis magaalota asii olitti eeraman Oromiyaa jalaa baasuuf qophii xumuraniiru.
Kun Bofa afaa jalaati,daanqaa mormii seera farra Oromoo ummanni Oromoo ilmaan isaa itti kitimaa godhaaruuti.Tuulamaa fi Macca,Sabboo fi Goona,Raayyaa fi Aseebu,Sikkoo fi Mando,Ituu fi Humbaana osoo hin jenne afaan tokkoo fi ejjannoo tokkoon tarkaanffii barbaachisuti cehuu qabna.
Nimoona!

The post OROMOOTA GODINA ARSII LIXAATIIF appeared first on Bilisummaa.

Mootummaa Wayyaanee Qabsoon Gatantarsiifne Kuffisuun Salphaa dha! 

$
0
0

Saphaloo Kadiir irraa,

Kutaa 2ffaa

 

Kutaa tokkoffaa barruu kiyyaa keessatti mallattoolee mootummaan tokko darrachuufi kufuuf dhiyaachuu isaa mul’asu, diigamuu gahuu isaa mirkaneessu isiniif tuqee tooftaa yeroo ammaa mootummaa kana ittiin diiguu dandeenyu immoo kutaa 2ffaa keessatti akkaan isiniif dhiheessu isin beellamee turuun kiyya ni yaadatama. Kutaa 2ffaa kunoo akkumaan jedhe qabadhee isiniif dhihaadheen jira. Garuu dhibaa’uu koof dhiifama isin gaafachaa, hanga xumura barruu kootti na faana bu’aan afeerraa kooti.

Akkuma beekkamu qabsoo saba tokkoo kan fiinxa bahiinsa gonfachiisuu danda’u maloota baayyeetu jira. Keessattuu tooftaan yeroo ammaa mootummaa wayyaanee kan qabsoon gatantarsiifne kana ittiin diiguufi kuffisuu dandeenyu walitti qabaan lama. Isaaniis humna hawaasa bal’aa roga tokkoon ijaaruufi humna waraana hidhannoo gama kaaniin walitti qindeessuun qabsoo haftee hin qabne gaggeessuun injifannoo cululuqaa galmeessuun danda’ama. Tooftaan kun lamaan walitti qabaan malee bifa bittinnaa’aan ykn adda addaan fiigee kan bu’aa guddaafi saffisaa galmeessisuu danda’uu miti. Haatahuu malee gara qabsoo hidhannootti seenuu dura humna hawaasa bal’aafi qabsoof dugugguruu duuydaa tahe bifa qindoomina qabuun bocanii gara warraaqsa qabsootti naquuf qopheessuun gaariidha. Yeroo ammaa hawaasni keenya sadarkaa gara qabsootti naquu kana ofumaaf irra gahee jira. Haatahuu malee ammallee waan nuuf hafuutu jira. Mee hundaafuu tokko tokkoon dhilliyyinee haa laallu.

1) HUMNA HAWAASAA BAL’AA QABSOOF JABEESSUUFI CIMSUU.

Tooftaan kun geengoo bal’aa fi qabsoo kamiifuu dugugguruu duuydaa kan tahee dha. Qabsoon hawaasa guutuu hin hirmaachifne immoo okkoltuu dha. Akkuma beekkamu qabsoon ummanni keenya yeroo ammaa gaggeessaa jiru guututti hirmaannaa hawaasaa irratti kan hundaa’e tahuus kutaa hawaasaa mara bifa wal fakkaataan kan hirmaachise akka hin tahin beekkamaa dha. Qabsoon harka duwwaa fi bifa bittinaawaan hawaasa qofaan godhamaa ture kun injifannoo danuu galmeessisuu danda’ee jira. Haatahuu malee injifannoon baayyeen galmaa’anillee hanqinoonni tokko tokko keessattuu humna hawaasa bal’aa bifa wal fakkaatuun dammaqsuufi hirmaachisuu irratti ni mul’ata. Hanqina kana furuuf haala itti hawaasa keenyaa bifa wal fakkaataan hiriirsinu gad fageenyaan beekuu qabna. Sochii keenya gad jabeessinee iddoolee mara dammaqsuutu nurra jiraata. Kana tahuu baannaan immoo humni hawaasa keenya gargar faca’uun kun tirachuu imala injifannoo, laamsha’uu akeekaa akkasumaas deemsa dheeraa keessa kufaatiin qabsoo akka nu mudatu taasisa. Kanaaf hawaasa keenya fiinxaa fiinxatti bifa wal fakkaataafi si’aa’ina qabuun dammaqsinee qabsotti galchuun injifannoo keenya saffisuuf nu gargaara. Tooftaan hirmaannaa hawaasa guutuu gara qabsoo dabaluu nu dandeessisuufi nu gargaaru keessaa:

1.1) Hirmaannaa Hawaasaa Bal’aa Daran cimsuu:

• Namoota hawaasa bal’aa keessa jiraataniifi amaloota salphatti hawaasaan waliif galuu qaban, kan hawaasa mariisisee amansiisuu danda’an, kanneen qabeenyaafi humna diinagdee qaban, kan dhageettiin isaanii hawaasa biratti ol aanaa tahan hirmaachisuun gara qabsootti galchuun, hirmaannaa isaanii roga maraan dabaluun dirqama. Manguddoota, dubartoota, dargaggoota, sheekkoota, luboota, qeessoota, imaamootaafi kkf warra dhiigaan Oromoo tahaniifi miidhama Oromootiif quuqaman mara akkaataa itti gama warraaqsa qabsoo Oromoo bal’inaan fiduun danda’amu irratti bifa iccitaawaan hojjachuun gaarii dha.

• Bu’urri sabaa maatii waan taheef qabsoon sabaatiis mana irraa gad jalqabdi. Mana manatti miseensoota maatii irraa jalqabuun kan Oromoo tahe marti gumaata qabsoo keessatti roga danda’uun akka hirmaatan taasisuun gaariidha. Yeroo ammaa namni tokko sadarkaa maatiitti kan hin baratin waan jiru natti hin fakkaatu. Kanaaf namuu sadarkaa maatiitti mana isaanii keessatti abbaafi haadha isaa irraa jalqabuun maatii isaa kan umriin deeggarsa qabsoo godhuu malu keessa jiran mara dhimma kanaaf mariisuufi amansiisuu qaba. Barbaachisummaa qabsoo Oromoo irratti ilaalcha isaanii gabbisuu, miidhaaleefi shira mootummaa wayyaanee guddisee itti agarsiisuun onnachiisuu danda’uu qaba. Tooftaan baayyeen miidhaa diinaaf kan nu saaxilu tahullee maatiin tokko hangamuu yoo hammaate dabarsee alagaaf wal hin kennu. Kanaaf tooftaan maatii ofii irraa hojjachuu jalqabuu kun qaawa balaa diinaatiif nu saaxilu illee kan nurraa duuchuu dha. Kanaaf tooftaan kun qabsoo keenyaaf hedduu barbaachisaa waan taheef itti fayyadamuu qabna.

• Warraaqsi Oromoo ji’oota sagaliif finiine kun kutaalee Oromiyaa harka caalu keessatti kan gaggeeffamaa tureefi jiru yoo tahu iddoolee muraasa keessatti immoo ammallee rincicaatu mul’ata. Yeroo ammaa garri tokko ka’ee garri kaan riphisuun kun immoo warraaqsa qabsoo ummanni Oromoo mirga isaatiif taasisaa jiru kana buburreeysuufi humna gargar bittinneessuun akkasumaas sagalee keenya xiqqeessuun injifannoo guutuu silaa salphatti gonfachuu dandeenyu nu duraa dhibeeysa. Kanaaf, godinoota, Onoota, magaalootaafi gandoota fincilli keessatti ukkaamamee jiru irratti hojjachuun, kaka’uumsa keessatti uumuun, tokkoon tokkoo ilmaan Oromoo roga hundaan bifa wal fakkaataafi si’aa’ina qabuun kakaasuun warraaqsaaf hiriirsinee Oromiyaa guutuu keessatti ibiddi diddaa akka wajiijamu godhuun gaarii dha.

1.2. Hawaasa Oromoo Sadarka Sadarkaan Ijaaruu:

Hojiin kamiyyuu keessattuu warraaqsi qabsoo hawaasa diigameefi faca’aa qofaan deeggaramee galma barbaadamu san gahuu ni danda’a jedhanii eeguun rakkisaa dha. Akkuma bishaan guddaan yoo gargar faffaca’e kullooda gangalchuu hin dandeenye san hawaasni bal’aafi guddaan fedhe yoo hin jaaramne tahe warraaqsa isaa hangamuu finiinsuus dibaa gabrummaa gangalchee injifannoo barbaadu fiduu danda’uu keessatti karaan itti dheerata. Yeroofi bakka barbaadutti injifannoo fiduuf immoo jaarmaya mataa walitti qabu qabaachuun dirqama. Karoorafi sagantaa waytaawaa hojiirra oolma mirkaneessu baafachuun raawwii bu’aa hojichaas kan faana bu’u yoo hin qabaanne warraaqsi bittinnaa’insaafi qisaasa’ina baayy’ata. Kanaaf, qisaasamaafi dhibaa’iinsa injifannoo warraaqsa qabsoo keenya irratti amma mudachaa jiruufi fuul-duraas nu qunnamuu malu kana hambisuuf immoo karoora giddugaleessa baafachuu nu barbaachisa. Yoo karoora hin qabaanne hojiin kamilleen walitti fufiinsaan adeemsa eeggachaa deemuufi sirnaan hojjatamuu hin danda’u. Hojii mara karooraafi sagantaan deeggaruuf immoo ijaarsi hawaasa tuuttoo walitti qabu jiraachuu qaba jennee jirra.

Jaarmayni yoo hin jiraanne immoo karoora baafachuus tahee sagantaan hojiirra oolma karoorichaa eeganii bu’aa argamuus madaaluun hin danda’amu. Keessattuu yeroo amma qabsoon Oromoo sadarkaa ol aanaafi finiinaa irra jira. Sadarkaa amma irra jiru kanatti dirqama karoora bal’aafi hunda galeessa adeemsa ammaan boodaa jiru tilmaamuufi warraaqsa kana haala hoo’aafi hunda hirmaachiseen itti fufiinsu barbaachisa. Kanaaf, warraaqsa keenya fuuldura akka furgifamu godhuufi deemsa warraaqsa keenyaa hordofuufiis tahee bu’aa argamu madaaluuf kan nu dandeessisu yoo jaarmaya qabaanne qofa waan taheef karoora ijaarsa hawaasaa cimsu baafachuun yeroo gabaabatti hawaasa sadarka sadarkaan ijaaruun dirqama. Eenyuutu ijaara jechuuf immoo kanuma bayyanatee miidhaa saba isaarra gahaa jiru kana jibbu maraan kan ijaaramuu dha. Hawaasni hin ijaaramne wal dhageettiifi quba wal qabaatiinsi isaa dhibaawaadha. Kanaaf hiriyyummaa, walitti dhiheenyaafi firummaafi ollummaan wal ijaaruu haa jalqabnuu.

1.3. Jaarmalee Hawaasummaa Adda Addaa Gara Warraaqsaa Galchuu.

Akkuma beekkamu hawaasni tokko sadarkaa adda addaatti haala jireenyaa, hawaasummaa, diinagdee, aadeeffata, amantaafi siyaasummaa isaa gaggeeffachaa jiraata. Keessattuu sabni Oromoo dur osoo sirni gadaa isaa hin diigamin dura ijaarsi isaa kan waan mara keessatti gaggeeffatu ture. Ijaarsi sirna gadaa kan sadarkaa umriitiin addaan qoqqoodamee jiru waan taheef silaa yeroo ammaa kana jiraate hedduu barbaachisa ture. Yeroo dur gaafa sirni gadaa qulqulluun turetti ummanni Oromoo guutuun amantaa, aadaa, siyaasaa, bulchiinsa, jaarmayafi kkf mara iddoo tokkotti qabachaa waan tureef diigamiinsi hagas mara hin hammaatu ture. Hawaasni ijaaramee jiru roga qabsoofi warraaqsaatti galchuufiis nama hin rakkisu ture. Haatahuu garuu arra san marti sababa adda addaatiin waan buburraa’eef dhaabbiileen hawaasummaa geengoo takka keessa hin jiran. Sabni Oromoo yeroo ammaa amantaa, siyaasaa, hawaasummaafi diinagdee adda addaa keessa kan jiraatu tahullee, ilaalchoota biraa wal fakkaataa qabaachuu baataniis Oromummaa irratti ilaalcha walitti dhihoo qabaachuun beekkamaa dha.

Kanaaf kan oromoo tahee jaarmaya hawaasummaa, diinagdee fi siyaasaa fedhe keessa jiru haaluma keessa jiruun gama warraaqsa qabsoo Oromoo fiduun amna galma ga’iinsa keenyaa baayyee saffisa. Jaaramaya waliin jireenya hawaasummaa gaggeeffatan keessaa humnaafi dhageettii guddaa kan qaban kan akka afooshaa (iddirii), walda’oota amantii, gareelee hojii fi kkf guuza qabsoo akka tahan mari’achiisuun deeggarsa isaan irraa barbaachisu roga hundaan akka godhan taasisuun barbaachisaa dha. Ilmaan Oromoo waldaaleefi dhaabbiilee amantaa, diinagdeefi hawaasummaa keessa jiran mara gara qabsoo dabaluun humna warraaqsa keenyaa guddisuu qofaaf osoo hin taane fuul-duree Oromiyaatiif murteessummaan isaa guddaadha. Amantiin, ilaalchaafi falaasamaan garagara taanuus nuti ilmaan Oromoo dhiiga Oromummaatiin tokko. Dhiiga Oromummaa waliin qabnu kana bu’ura godhannee tokkummaan qabsoo Oromoo finiinsuun salphatti injifannoo guddaa galmeessuun akka danda’amu diinatti garsiisuufi qaama gamtummaa Oromoo facaasutti gammadu mara hamilee cabsuun barbaachisaa dha. Gama dhaabbiilee amantaa waliin wal qabatee sochiin dhaabbanni amantaa garagaraa barana godhan fakkeenya gaariidha. Keessattuu sochiin hawaasni Oromoo muslimaafi kiristaanaa sabboonummaafi adeemsa amantaa isaanii haala hin faalleessineen naannoolee muraasatti yeroo garagaraa taasisaan humna warraaqsaa tahuun bu’aan galmeessisee guddaadha. Muuxannoolee sochii akkanaa roga hundatti babsl’isuun, dhaabbiilee mara qabsoof hirmaachisuun gaariidha.

1.4. Qaama Mootummaafi Hayyoota Oromoo qabsotti makuu.
A) Hojjattoota Mootummaa (Civil Servant) Qabsotti Fiduu.

Akkuma beekkamu hojjattoonni manneen hojii mootummaa keessatti qacaramanii hojjatan humna mootummaa diddiiguufi qabsoo hawaasaan godhamu finiinsuu keessatti shoora guddaa taphatu. Qabsoo hanga ammaa hawaasa Oromoon godhamaa tureefi bu’aa guddaa galmeessise kana keessattiis gaheen hojjattoonni mootummaa sadarkaa gadii irraa hanga oliitti gumaachaniis baayyee gaariidha. Odeeffannoo iccitaawaa dabarsanii kennuu irraa jalqabee hanga ragaalee qaama bulchiisa wayyaanee ol aanaa baasuu, xalayaa qoruumsa biyyooleessa kutaa 12ffaa dabalatee odeeffannoo biraas aktiivestoota‪#‎Oromoprotests‬‘iif kan dabarsaa turan qaamuma mootummaa kana keessa hojjachaa jiran akka tahe beekkamaa dha. Barsiisoota, bakka bu’oota ummataa, ogeeyyii fayyaa, qaama seeraatiifi ogeeyyoota ogummaa adda addaan mootummaa kana keessatti qacaramanii hojjachaa jiran kun ammaas tahee fuulduraas sirritti Oromoofi Oromiyaafiis kan barbaachisan waan taheef maxxanfachuu, hariiroo jabaafi hidhata cimaa waliin uumuun gumaacha isaanii akka dabalan taasisuun qooda qabsoo guddisuun humna humna mootummaa kanaa dhawanii akka caaseeffama isaa diigan godhuun gaarii dha. Hirmaannaa sadarkaa gadiitii hanga qaama ol’aanaatti hojjattoonni mootummaa kun warraaqsa qabsoof taasisan kana irraa ka’uun wayyaaneen ragaa qabatama malee shakkii qofaan kumaatama hojii irraa ari’uun beekkamaa dha. Gara adeemsa qabsoo kanatti akka hin dhufnees uggura addaatiin daangawaa jiran. Daangaaleen kun immoo caccaphuu qaba.

Hojjattoota mootummaafi ogeeyyoota akkasumaas caasaalee araddaafi kaabinoota aanaa dabalatee hanga hoggantoota Oromiyaatti sabboontoonni warraaqsa qabsoo keessa kallattiifi alkallattiiniis hirmaachaa turaniifi ammaas itti jiran haa jiraatan malee garuu muraasa. Keessattuu sadarkaa caasaalee gadiitti kan wayyaaneen aangeeffaman Oromiyaa keessatti Oromo waan tahaniif irratti hojjatanii gara qabsoo fiduun ni danda’ama. Isaan kun of wallaaluuniis tahee hubannoo dhabaan kallattiin ummatarra miidhaa geessisuu kan dandahan waan taheef irratti hojjatamnaan sababni warraaqsa qabsootiif tumsa hin taaneef hin jiru. Gama biraatiin immoo shakkii garagaraan wayyaaneen hojjattoota sabboonummaa calaqqisaniifi gaaffii mirgaa gaafatan mara walitti qabaan akeekkachiisaa jirti. Inniis haa akeekkachiisuu, hojiirraahiis haa gaggeessuu nuti gara qabsoo keenyaa fiduu danda’uutu nurra jiraata. Hanga ammaa qaamni gahuumsaan irratti hojjatu waan hin jirreef bifa wal fakkaataa fi itti fufiinsa qabuun gumaanni hojjattoonni kun qabsoof laatan hanga barbaadamu sanii gadi. Kanaaf akka ofitti amantummaan humna isaanii jabeeffatanii qabsoof wareegama barbaachisu kafalan godhuuf tinnisa yaadaafi qalbii laachuufiin gaariidha.

B) Ilmaan Oromoo Qawwee Hidhatanii Wayyaanee Tajaajilaa Jiran Gara Warraaqsaa Fiduu.

Dhalootaan Oromoo tahanii kan humna waraanaa keessatti hirmaatanii qawwee alagaa ba’atanii mootummaa wayyaanee tajaajilaa jiran baayyeedha. Bakka guddaafi ol’aanaa qulfii taate irra tahuu hin baddin malee milishaa araddaa, humna eeggataa, humna furgaatuu, poolisii Oromiyaa, poolisii addaa (liyyuu poolisii), poolisii federaalaa, kora bittinneessaa, raayyaa ittisa biyyaafi kkf keessatti hirmaachuun shiraa wayyaaneen ilmaan Oromoo irratti wixineessitu raawwachuuf kan ajajaman keessaa ilmaan Oromoo hin dhabaman. Muraasni isaani shira wayyaanee kana kan didaniifi morman tahullee humni ibidda harkaa qabufi qabsoo Oromoof murteessaa tahe kun harki caalu sababa adda addaatiin tumsa alagaa tahuun qabsoo teenyaa irraa daangawani jiru. Gariin hubannaa dhabuun, garii immoo tarsiimo sobaa diinni dhuubee obaase fudhachuun, kaan dhiibbaa ajajoota isaanii irraa itti godhamuun, gariin maal na dhibeefi danta dhabummaan golgamanii quuqama sabummaa keessa bahuun, gariin immoo eega takka tarsiimoo alagaatiin najifamne warraaqsi qabso Oromoo kuniis nun fudhatu shakki jedhuun xaxamani warraaqsa irraa moggaa dhaabachaa jiran.

Isaan kanaafi kana fakkaatan warra humna dhabuun qawwee harkaa qaban gara saba isaani deebisanii jiran kana irratti hojjachun afaan qawwee gara diinaa akka deebisan tahuu baannan ilmaan sabaa irratti osoo hin tahin akka lafatti gad qaban godhuun dirqama. Iddoo takka takkatti sabboontoonni Oromoo poolisii Oromiyaa fi federaalaa keessa jiran afaan qawwee gara diinaa deebisuu baatanillee ajaja wayyaaneetiin rasaasa obboleewwan isaanii irratti dhukaasuu didanii lubbuu qeerroo hedduu eewalanii hojii gaarii hojjataniis ni jiran. Haatahuu malee sababa kanarraa ka’uun ijoollee Oromoo hojii irraa dhaabuun waraana Agaazii jedhamu, humna amanamaa wayyaanee kan ijoollee Tigraay qofa irraa ijaarameefi waardiyaa TPLF tahe Oromiyatti bobbaase mootummaan. Oromiyaan eega humna waraanaa kana jalatti buluuf dirqamte booda ilmaan Oromoo irratti duguugaa sanyii hamaa raawwachuun lubbuu oromoota qulqulluu 500 ol macalaasan. Kanaaf nuti immoo ilmaan Oromoo qawwee alagaa baadhan kana daran irratti hojjachuu nu barbaachisa. Oromoo tahanii kan qawwee alagaa harkaa qaban kun yoo irratti hojjatanii sabboonummaa isaanii guddisaniif sababni gara keenya hin deebineef tokkolleen hin jiraatu. Jarri kun yoo gara keenya deebi’an warraaqsa ammaa qofaaf osoo hin taane abdii fuula duraatiif illee akka nu barbaachisan beekuun salphaadha. Kanaaf nutiis bifa tarsiimawaafi siyaasawaan balbala teenya banaa godhuun isaan ofitti harkisuu qabna. Keessattuu sabboontoota qoraan ibbidda alagaa dirqiin ba’atanii jiran kanaan hariiroo wal quba qabeenya keenya cimsuun hin hammaatu.

C) Hayyoota Oromoo Baayyinaan Qabsotti Fiduu.

Qabsoon hayyoota saba ofii hin dabalanne gaaga’ama baayy’atti. Gama biraatiin beektoonni saba keessaa bahaniif roga barbaachisuun tinnisa yaadaafi qalbii yoo hin gumaachine qabsoon tirachuu qofa osoo hin taane injifannooniis ni qancarti. Keessattuu immoo hayyoonni keenya, beektoonni Oromoo irra baayyeen durii hanga ammaa qabsoo irraa moggaa dhaabbatanii akkuma qaama biraa mudhii qabatanii qabsoo sabaa akka diraamaatti daawwatu. Kun immoo gaarii miti. Hubadha! Hayyoota hunda jechuu koo miti. Harka caalu jechuu kiyya malee. Oromoon hayyoota hin dhabne. Hayyoota sabaa danuu qabna. Hayyoonni Oromoo gurguddaafi ciccimoon addunyaafuu gahu kan biyya keessaas tahee biyyoota alaa jiraatan harki caalu garuu saba quba hin qaban yoon jedhe dhaadheessuu natti hin fakkaatu. “Wallaalaan nutti kolfee, beekaan beekumsaan nu fure” jedhe Dr. Ali Birraan, walaloo Dr. Gammachuun barreesseen. Dhugaadha! Kan beekuumsaan saba furuu danda’u beekaa dha. Garuu beektoonni keenya kan geengoo warraaqsa Oromoo keessa jiran lakkoofsa qubaati. Kanaaf maali rakkoon hayyoota keenya baayyee durii hanga ammaa qabsoo irraa moggatti dhiibe, isaaniitu nurraa qoorrifate moo nuutu jala deemuu dide laata? jennee of gaafachuutu nurra jiraata. Akeeka keenya fuul-duraatiifiis tahee warraaqsa qabsoo keenya arraatiif hayyoonni keenya nu barbaachisan. Isaan furtuu furmaata rakkoo maraati. Beektoonni keenya qoricha dhibeewwan keenyaati. Doktoroota wal’aansa keessoo Oromooti. Hanguma isaan nu irraa qoorrifatan injifannoon teenyaas fagaachaa deemti. Hanguma nuti isaan maxxanfachuu barbaannu, isaaniis nutti maxxanuuf fedhii qabaachuun barbaachisaa dha.

Kanaafuu, nutiis isaanitti siqnee mala rakkoo keenya itti furannu baafannee hayyoota keenya haa iyyaafannu. Hayyoonni keenya immoo akka qaama sadaffaatti qabsoo Oromoo irraa handaaratti bahanii daawwachuu osoo hin taane, saba isaanii kan gabrummaan waggaa danuu mudhursite kanaaf dafanii fala laachuuf qophaa’oo tahuu qaban. Ummata bal’aa cittoon gabrummaa burreeysite kanaaf qoricha bilisummaa heesabuu qaban. Iyyaafannaa qaama biraa irraa eeggachuu osoo hin taane, afeerraa jaarmayoota siyaasaa irraa osoo hin kajeelle saba kanaaf qarayyoo ijaa tahuu hubatanii iyyeensa keenyaaf dirmachuu qaban. Nutiis kabajaafi tajaajila isaaniin malu laachuufii nurraa eegama. “Sa’aa mucha jallaa abbaatu akka itti elmatu beeka” akkuma jedhamu san nurraa dheeysan jennee hayyoota keenya komachuufi irraa fagaachuu osoo hin taane hooysinee, dhidhiibnee copha beekkumsa isaanii irraa conachuu qabna. Yoo qaawa nuu fi hayyoota keenya jidduun qilleensa nutti naqu kana hin duuchine yoomillee bohara bilisummaa argannee hawwii keenya dhugoomsuu hin dandeenyu. Nuti dhaloonni qubee kuniis hunda ni beeyna, ni beeynaa tana xiqqeeffannee hayyoota keenya irratti xiyyeeffannee waan beekan irraa guduunfachuuf qandii teenya bal’ifachuutu nurraa eegama. Sabni hayyuu isaa hin qabanne, kan beekaa isaa irraa hin baranne, kan goota isaa jala hin deemte, kan eenyummaa isaa hin kabajne, kan wallaalaa isaa hin barsiifne, kan gowwaa isaa hin gorfanne… yoomillee saba injifatu hin tahu. Sabni wal hin qabne daandii jireenyaa irra imalee amna hin xumuru. Hangam saffisaan tarkaanfatuus deemee bakka hawwe hin gahu. Osoo walakkaa karaa hin geenye meelatee karatti hafa waan taheef, hayyoonni keenyaas haa dirmatanii, nutiis hayyoota keenya qabsoof haa dirmachiifnu. Arraaf hangana eegaan jedhe waan hafe kutaa itti aanu keessatti eeggadhaa. Waan na faana turtaniif galatoomaa.

=Itti Fufa=

“Waliin gabroomne waliin bilisoomnaas!”

Saphaloo Kadiir | Abdulbasit
Adooleessa 2016

The post Mootummaa Wayyaanee Qabsoon Gatantarsiifne Kuffisuun Salphaa dha!  appeared first on Bilisummaa.

Dhimmii cufamuu kuusaa Kosii Sandaafaa kun laayyotti laalamuu hin qabu.

$
0
0

‪#‎OromProtests‬ (via Jawar Mohammed)

Magaalaan Finfinneen erga dhaabbattee kaasee Oromoo lafa isaarraa kaasaa, kan qarqara ishee jiru ammoo callaa isaatin jiraachaa isa ammoo dukkana hiyyummaa keessatti ukkaamsuun as geesse. Karoorri misooma magaalaa Finfinnee takkaatuu dantaafi fedhii ummata keenyaa of keessatti hammatee hin beeku. Jaaramuun Kuusaa Kosii kun ragaa as dhihooti. Qonnaan bulaa keenya osoo hin mari’achiisamin, pirojektiin kun faaydaan haa hafuu miidhaa akkamii ummata kanarraan gahuu mala waan jedhurratti qorannoon tokko osoo hin godhiin jaarame. Hojii eegalee ji’oota torba qofa keessatti xuriin kuusaa kanaa dachee jalatti gadi dhidhimuun kuusaa bishaanii ummanni ofiifi looniif itti fayyadamuun makame. Hanga ammatti namoonni dhibbaatamaan dhukkubaan miidhamani, loon hammana hin jedhamne dhuman. Fincila ummanni keenya godheefi tattaaffii ogeeyyota keenyaatin yeroo akka cufamu godhame.

Haa ta’uu garuu guyyoota lamaan kana Kantiibaan Finfinnee dirribaa Kumaafi geggeessaan waajjirra OPDO Bakar Shaallee qonnaan bultoota naannawa sanii walitti qabuun sobuufi sossobuuf yaalaa jiran. Ummanni balaa xurii kanaatiin qaamni ciccite, kan ijji jaamte, kan qaamni gargaraa hir’ate walgahee isaan eege. Qondaaltonnis akka waan ummataaf nahanii of fakkeessuun ‘asii kaafnee bakka biraa isin qubachiifna, maallaqa isiniif kennina’ jechuun yaalii sossobbiifi doorsisa ofitti makate gochutti seenan. Shira kana kan dhagayan manguddoon biyyaa Adaamaarraa hamma Wallisoofi Amboo fagaatan dirmachuudhaan dhufanii Kuusaan Kosii kun saffisaan akka cufamu ejjannoon itti himan. Ummata kana asirraa kaaftani bakki geessitan hin jiru, aanaaleen ollaa ofiifuu rakkina lafaa qabu, ummanni kun dhufee as hin qubanne, kosiitu ardaa isaa dhufe, kanaafuu kosiin haa ka’u jedhanii jiru. Dirribaafi Bakar kan Agaazii makiinaa kudhaniin eeggamaa dhaqan nama doorsisan waan dhabaniif diddaa ummataa kana gooftolii isaanitti gabaasuuf deebi’aanii jiran. Boruufi iftaan keessaa ammas gara qonnaan bultootaa akka deebi’an eeggama.

Ogeeyyin fayyaafi mahandisoonni pirojekticha beekan, sadarkaan Kuusaan kun ittti jaarame yaraa waan ta’eef balaan isaa yero yeroon dabala malee hin hir’atu, falli jiru tokkichi duuchanii cufuu qofa jedhanii jiru. Dabalataanis Kuusaan kun qaama Maasatar Pilaanii magaalaa Finfinneefi Godina Addaa ture. Waliigalteen sun haqamee waan jiruuf kuusaa kana too’achuuf magaalaan Finfinnee seera isii deeggaru hin qabdu.

Walumaa galatti kuusaan Kosii kun seeraan malee sadarkaa isaa kan hin eegatin, kan mirgaa ummtaa dhiibuu bira dabree lubbuu isaanitiifi gaaga’ama guddaa qabu waan ta’eef akka cufametti akka hafuuf falmaan cimaan godhamuu qaba. Yeroo ammaatti bulchiinsi Finfinneefi warri Oromoo irraa nyaatee deebi’ee irratti haguu barate Kuusaa kana bansiisuuf duula cimaarra jiran. Oromoon biyyaaf ala jiru yaaliin isaanii kun akka fashaluuf sagalee tokkoon falmaa cimsuu qaba. Yoo ammoo Wayyaaneen mormii qonnaan bultootaafi akeekkachiisi ekispoertootaa diddee gara banuu kan deemtu ta’e Finfinneen bakka kosii itti gattu qofa osoo hin taane bishaan dhugdus dhabsiisuudhaaf qophaa’uu nu barbaachisa.

The post Dhimmii cufamuu kuusaa Kosii Sandaafaa kun laayyotti laalamuu hin qabu. appeared first on Bilisummaa.

When the mole issue hit the fan, Shanee’s communication strategists came up with the same old visceral messaging reaction

$
0
0

Here and there

by: Diida Borbor

disparage, ridicule and denigrate

It’s difficult to comprehend how certain top strategists met in a “war room” or a

“situation room” or a “command centre”, did brain storming and then came up

with a communication strategy framing it as Shanee vs Shanee haters (Oromo vs

Oromo), instead of TPLF vs Oromo. Shanee’s initial reaction was that it was

propaganda of those who hate Shanee as well as the unity of the four diaspora

organizations. Even certain Shanee surrogate outlets gave an opportunity to

Xurunaa by interviewing him so that he can have a kick at us one more time.

Because of such ineptness, when the mole issue surfaced, Shanee miserably

failed to lead and set the agenda. Instead of being deliberate and acting first, it

became reactive and nervous – shooting in the dark – aimlessly, without

purpose. It never dawned on Shanee that Xurunaa was a mole inserted by TPLF

As usual, Shanee has let loose its well-oiled character assassination machine

against certain Oromo individuals. No, doubt about it, Shanee is adept in that

and it has mastered the art of character assassinations, bad mouthing and

disparaging other well-meaning Oromos. Sad to say, it’s very good at it.

However, the real issue, which is Woyyaane (its mole) vs Oromo, remained

unanswered. As you probably know, the rumour about Xurunaa the mole has

been circulating for over two years, so certain questions need to be addressed by

Shanee (if not publicly at least internally):

· Did the officer in contact with the mole exercised due diligence and

professional care in the performance of his/her duties?

· Did the officer in contact with the mole demonstrate standard care required

from a reasonable person? Was the officer negligent?

· How many officers were in contact with the mole?

· Has the officer been warned about the mole and refused to heed?

· Has the organization been warned about the mole and failed to act?

· Why the organization did not come out and unequivocally condemn the

· Does the mole hold a trump card to ward off or blackmail Shanee?

Thus, in the absence of clear and direct explanation from Shanee, a vacuum

was created. As a saying goes, “nature abhors a vacuum”. So, when Shanee

failed to act, it’s the law of nature that someone else had to step in to fill the

vacuum. By holding back details and by not explicitly condemning the mole,

Shanee helped in ramping up the scandal.

2. Hawwii Tazarraa (singer/artist) – heroine or anti-heroine?

Everyone I talked with was amazed at her apparent bravery and defiance (with

Oromo resistance salute) while lying down in hospital bed with allegedly terrible

injury inflicted upon her by the security forces. Certain diaspora individuals were

so moved by her seemingly heroic action wired her some money.

After the unveiling of Xurunaa, the abominable mole, a different version about

her purported heroic and brazen act circulates. Good to know if she is a heroine

or a villain (scoundrel). And, what do we learn from it?

It would be greatly appreciated if those with pertinent information bring us up to

· The group claims that it’s part and parcel of the genuine qeerro back home.

· It declares that its trusted media outlets are “SBO” and “TV Gaaddisa

dhugaa” only. The fact that it boasts of having an affiliation with “TV

Gaaddisa dhugaa” speaks volume. “Tell me who your friends and I’ll tell who

· I find it very crude, unrefined and unsophisticated – insulting someone’s

intelligence. Who is it trying to fool?

· It talks like Shanee; it acts like Shanee; it feels like Shanee and it fiddles like

· “Melke xifuun be sim yideggifuu” (an Amhara saying).

· People talk, even when they have nothing to say.

· In this day and age, we don’t need pretenders, hypocrites and uninformed

masquerading as someone with a substance. It’s a classic symptom of the

mentality of the oppressed when imposters and quacks try to pass as sage

and as qabasaawa by mimicking the culture of the oppressor. In their

underdeveloped and culturally un liberated mind; they feel that they have

now replaced the oppressor and that they are good enough for Oromo. For

such un liberated mind, it’s the manifestation of the Amharic saying “le

Gaalla nefs abbaat diaqon mech annesew”. We should reject such nonsense

in all its forms and in all spheres. It’s an insult to 50 million Oromos and we

· It’s about time that we unequivocally reject such sub-standard and

pretenders masquerading in our name. Let the experienced and seasoned

The post When the mole issue hit the fan, Shanee’s communication strategists came up with the same old visceral messaging reaction appeared first on Bilisummaa.

  Beeytoota Oromoo,Xinxaltoota Siyaasaa Oromoo,Jaarmayaalee siyaasaa Oromoo,Abbootii Amantii Oromoo,Abbootii Gadaa Oromoo,Mediayalee Oromoofii Mediayalee Hawaasaa hundaaf.

$
0
0

Gaafii!!!

 

Ummanni Oromoo  Bilisummaaf Qophaawee? Eee qophaawe jenna Afaan guutuun malif jennaan Yeroo itti Ummanni oromoo Sodaa ajjeesee bollatti gatee tokko shanee TPLF diigee Tokko miliyoona orumummaatiin jaaramee baha,dhiha,khaabaafii khibbaa wajjiin kha’ee afaan tokkon dubbatee diina hudhee Alaabaa ABO tan durii namni irratti arkamte hidhaa seenuu ittiis ajjeefamu soodaa tokkamalee dhaabbatee jalatti bulaa jiruu ummanni qabsoof hinqophooyne jechuun nitaati?

Lakki hintaatu yoom tana qofa ummanni diree baheeti mootummaa waraana irratti labsee afaan qawweetiin isinbulchina jechaanii jiru dura dhaabbatee nuti ABO malee isin nubulchuu hindandeeysan badaa asii ja’aniin dubba mee maaltu hafeef akkanaani qabsoof qophaawuu bira dabranii gara ifiif ifbulchuuti tarkaanfatanii jiru!! Gaafa Ummanni Oromoo hindammaqin qabsoof hin qophaawin Jaarmayni ABO jabaa ture Humnaas niqaba naannoo gaafa Afrikaa san Mootummoota jiran hundaawajjiin walqunnamtii jajjabduu godhaaniiti Oromoofii Oromomiyaa barsiisuun dahannoo siyaasaatiifii Qubsuma Waraanaa hunda irraa arkachaa turan fkny Somaliyaa Suudaan kheeysaa Wajjiraa Qabaachaa akka turre namuutuu nibeekha keniyaaniis akkasuma Amma hoo?

Yeroo Itti ummanni kheenya qabsoof qophaawee alaafii kheeysaa kha’ee qabsoo finiinsaa jirutti HAYYOOTAAFII HOGGANOONNI JARMAYAALEE QABSOO BILISUMMAA OROMOOTIIF QOPHII DHABUUTU IRRAA Calaqqisa khuniis Ifii isaaniitii Walhudhanii walsakhalanii CARRAALEE OROMOOF OSOO Oromoon Hinbarbaadin Nubarbaadee Dhuftee jirtutti Fayyadamuu dhabaati jirra Tuni maalif taate???

Fakkeenyaaf Warra Egptii Khan Wixii Bishaanii Tan TPLF itti murteeysite jalaa dandamachuuf qabsoo halkaniifii guyyaa godhuu eega eegalan bubbalaniiti jiran qabsoon tuniis gama oromootiifii Ogadeniin malee akka fiixa hinbaanees afaan guutuun sadarkaa media irratti bahanii dubbachuuti gahanii jiran. Gama biraatiin Mooraa waraanaa tan akkaan guddoo Ugandaa kheeysattii banteeti jirti Ja’ama Maqaa waraa somaalee jajjabeeysuutiin Somaliyaa kheeysatti Meeshaa waraanaa ammayyaa taate khusaati jirti Suudaan Kibbaatiis ittuma mammalaa jirti fakkaati Duuba yaa oromoo mee hiree akkanaa tana maalif iraa fayyadamuu dhabne? Gama biraatiin Biyti ollaa kheenyaa hundi qabsoo ummanni oromoo kheeysaafii alaan godhaa jirufii Dhiibbaa TPLF isaanirratti gootu jibbuun sodaa dhiisanii akka khorma goobeeti Mootummaa TPLF tan dur akkamalee sodaatan amma ceekhu itti lullufii nyaara itti gugguuruu eegalaniiti jiran.

Mee Djabutii laalaa eega FXG oromoon eegalamee booda dantaa isii tandur sodaan dhoorkite amma itti fayyadamuu jalqabeediti jirti Fakkeenyaaf Buufata Doonii isii maallaqa duraan Ethiopiyan khafalaafii turte dachaa godhatteeti itti gadbaate yoom tana qofa Jeneralli Djabuutii tokko Khan Maqaan isaa Husseen ja’amu tokkoos AMSOOM Kheeysatti waraana Ethiopiyaan dabalataan Somaliyatti ergite mormuun TPLF dura dhaabachuutti jira ja’ama tun hundii nuufiis bu’aa guddaadha garuu maalif jala tuttuquudhabne gaafii tiyya???? Somaliland hoo akkuma beekkamutti Somalilandin tun yoo beekkomsa addunyaa guutu arkattee biyya tahuudhaaf hiree hin arkatin malee akka isiitti biyya taateetuma maqaa biyyaatiin ajaja TPLF fudhachaa jiraatti haatahuu dhiheenya khana wantii liyyuu Polisiin Ummataa isaanii khan daangaa Ethiopiyaa iraa jiran bakka takkatti joolleefii dhalaalee dabalatee nama 47 gattuun isii heduu isaan mufachiiftee akka mootummaatti iraa dubbachuu yoodadhabaniis ummataafi qaamni mootummaa Somaliland harki irra guddaan TPLF dirretti bahanii baleeleeyfachaati jiran tuni nuuf guuza je’eetiin yaada. Haatahuuti isin satun ifiifuu hinjirtuu maalnuuf gooti jechuun kheeysan hinhafu an akkaan yaadutti waanuuf godhuun isaaniileen yoohafe caayaa TPLF bakka hundaa gubuun hidda isii buqqisuuf nugargaara je’eetin yaada.

Somaliyaan hoo tan waraanni Ethiopiya Kumtorba kheeysa jiru maal waliin godhaa jiran yoo jennee laalle hayyoonni Somaliyaa hundi alaafii kheeysaan duula aja’ibaati oofaa jiran akka mootummaan saamtuun tplf biyaa isaanii gadhiiftee baatuuf nuti miraaza nugodhachuun Ethiophiya dhaabachuudha qaba jechuudhaan ragaalee adda addaa khan mootummaan Ethiophiyaa warra dhihaa biraa diinagee ittiin arkate bara 2006 jaha irraa eegalee hanga ammaatii walitti qabuudhaan ummanni akka Ethiophiyan Somaliyaa gadhiiftu godhuuf gama medalee qaban hundaafii medialee hawaasaati fayyadamaniiti duula irra jiran  Mootummaan  Misraatiis tanatti dahatteeti waraana Somalee leenjisaa jirti ja’ama.

Hayyeega nuti hoo maal bu’aa irraa arkanna maalgodhuu qabna hoo? Akkamitti carraalee khanatti fayyadamna? Hayyoonni kheenyafii Jarmayni kheenya maalif hireelee qabsoof babbanamaa dhufteefii dhufaa jirtu tana yeroon gadi bahee ibidda kheeysatti hin shishinne? Yoollee qaamaan kheeysa dhaqanii qabsuuwuun gaaga’ama qabaattees biyyootuma alaa kheeysaa somalota jiran wajjiin mariin maaf hin eegalammne tanaatu akka jaarmayaafii Hayyoota oromoo qabsoof qophii dhabuu isaanii natti mul’isa isin hoo maaljettu? Tun dubiin akka jaarmayaatti yoo qindominnaafii walhubannoon deemne malees nuus miidhuun hafa hinqabduu osoo oromoonni qabsoof baane ifiin ja’an dantaa mataa isaanii ykn ol’aantummaa isaanii  qofaa eegaa deemani warri walii galee wajjiin deemuu dandahu tokko ammaas hireelee oromoof babbanamaa dhufte tanatti fayyadamuun akka nunqaanyeeysineen shakka waantaheef mee warri gara gubbaatti maqaan dhawame khaneen dhimmi khun laalu yaada kheeysaniin eega. Gadaan gadaa qabsooti haakhaanu!!!!

 

The post   Beeytoota Oromoo,Xinxaltoota Siyaasaa Oromoo,Jaarmayaalee siyaasaa Oromoo,Abbootii Amantii Oromoo,Abbootii Gadaa Oromoo,Mediayalee Oromoofii Mediayalee Hawaasaa hundaaf. appeared first on Bilisummaa.


Hogganaa ABO kan Garee Shanee “Mooraan qabsoo bilisummaa oromoo hin haphanne, qawween ummata Suuriyaatiiifuu humaa hin goone”

Wayyaaneen nu hin bulchitu! Magaalaa Heeraroo

Adaabbaan yeroo ammaa kana fakkaatti.

Waamicha Saba Oromoof

$
0
0
Kallacha Wolabummaa Irraa
Ummanni Oromoo bara Oromiyaan sirna gabrroomfataa habashaatiin cabee kiyyoo gabrumma jalatti kufe irraa
eegalee bilisumma isaatii fi walabumma biyya isaa debisee goonfachuuf flamaa diina isa qabatee waliin godhu
osoo addaan hinkutin qabsoo hadhaawwaa geegessaa hardha gayee jira . Miidhaan harkaa fi harnma muraa
Anoolee akkasumas sanyii duguuggaan Calii Calanqoo kan mootichi Habashaa Minilik II iratti raawwate
qabsoo isaa irraa uf duuba isa hin deebifne. Sanyii dhugaaggaan har’a sirnni bicuun TPLF/EPRDF Ummata
Oromoo irraan gahaa jirus kan qabsoo keenya daran finiinsu malee kan Saba Oromoo qabsoo isaa irraa uf
duubatti deebisu akka hin taane argaa jirra.
Haalli yeroo amma ummanni keenna keessa jiru sanyii duguugga bara bittaa Minilik nurratti raawwateemeen
kan wal gitu akka ta’es mormiin hin jiru. Kunis murni gita bittuun saba bicuu keessaa baatee Impayera
itoophiyaa bulchaa jirtu karaa isii danda’ame hundaan saba Oromoo hundeedhaan dhabamsiisuuf hojjachaa
jiraachuu isiiti. Qabsoon Ummata oromoo bara jahaatamoota irraa eegalee jijjiirraa roga hundaa argamasiisaa
dhufuu irraa kan ka’e ka duraanii caalaa diinaa keessaa fi alaa horataa jira. Diinni irra hamaan diina keessaa
kan maqaa Oromootiin kakachaa Oromoo fi oromiyya gurgaurachun buaa yeroof jecha ummata Oromoo bara
hiyyumaa fi gabrummaa irratti dheeresuuf bilisummaa sabaa fi walabummaa Oromiyaa lagatanii firummaa
alagaa filaniidha.
Haalli yeroo ammmaa keessa jirru yoo uf eeggannoo cimaa hin gooone akkuma armaan duraa wereegama
barataan , barsiiisaan , qotee bulla fi abootiin amantii Oromoo biyyaa teenna Oromiyaa walaboomsuu fi saba
Oromoo bilisoomsuuf basan karaa irraa maqsuun maqaa dimokraasii fi tokkummaa biyyaa jedhu jalatti
dhokachuun sirna dullacha darbetti kan nu deebisu ta’a jennee yaadna . Ardha dargaggoonni oromoo ,
beektoonni orommoo , Qotee bulaan keennaa fi abootiin amantaa hundi gatii qaalii kan kaffalaa jiraniif
Oromiyya walanboomsun , Saba Oromoo abbaa biyyaa isaa fi qabeenya isaa taasisuuf jecha akka ta’e
beekamaadha. Murnoonni gariin injifanoowwan dhiiigaa fi lafee ilmaan teenaatiin galmaawaa jiru kana alagaa
jala qabuun alagaadhaan firoomanii bakka kaleessatti nu deebisuuf wixirfachaa akka jiran mallattoolee adda
addaa argaa jirra. Adeemsi kun tokkummaa dhaabotii Oromoo kan Ummanni keenya halkanii guyyaa gaafatuu
fi hawwu kan miidhu ta’a jennee yaadna. Kun wanni nutti agarsiisu humni wereegama sabni keenna haga ar’aa
kaffalee fi ar’aas kaffalaa jiru galii isaa irraa maqsuuun Impaayera dullattii gargaggalchuuf hawwii qabu akka
jiru nuuf akeeka. Impayera dullattii asii fi achi gargalchuun Saba Oromootif bu’aan inni fidu akka hin jiraanne
muxannoon bara 1991 nuti agarsiisee jira jira. Har’a yeroo Ummanni keenya sababa finicila diddaa gabrummaa
kaasee dhibbootaan ajjeefamu, kumootaan qaamaan hir’atu fi kumaa fi kitilaan mana hidhaatti guuramee
dararamaa jiru humnootin alagaa kan maqaa dimokraasii fi tokkummaa biyyaa jedhuun kakachaa harqoota
gabrrummaa isaanii Saba Oromoo fi Saboota cunqurfamoo biroo irratti deebisuu hawwan maalif halaala
dhaabatanii nu ilaaluu filatan jennee yoo uf gaafannu deebisaan isaa isaa ifaa fi gabaabaa dha. Kunis waan
gaafiin Saba keenyaa fi hwwiin isaanii kallattiidhaan wal rukutuufi. Hawwwin Saba keenyaa, hawwii bilisummaa
fi hawwii abbaa biyyummaati. Dhaadannoon Saba keenyaa “Oromiyaantan Oromoot” je’a. Fincilli kun fincila
Saba Oromooti. Hawwiin isaani hawwii Saba keenya kanaan faallaa Oromiyaa wanni jedhamu hin jiru,
Etoopiyaan takka, ftiincilli kunilleen fincila Etoopiyaa jedhamee waamamuu qaba jedhu. Isaan abukaadoo
tokkummaa impaayera Etoopiyaati. Oromoon Impaayera kana diigee harqoota gabrrummaa kan maqaa
Wajira.kwo@gmail.com
kanaan jaarraa tokkoof walakkaa irratti fe’ame uf irraa darbuuf wareega lubbuu qaalii bakka bu’aatii hin qabnne
baasaa jira.
Kanaaf, nuti ilmaan Oromoo kan kallacha Walabummaa Oromiyaa ( KWO ) jalatti gurmooofne, wanti ummata
keennaaf gadi fageesinee dhaamnu dogoggora kaleessaa irraa uf dandamachiissuf Oromoon ufii isaa
ijaaramee humna murteessa taudhaan diina isa qabate humnaan ufirraa fonqolchee abbaa biyummaa isaa
mirkaneessuf kutannoon akka qabsaawudha. Halagaan ar’as akkuma kaleessaa Oromoo keeysaa murnoota
adda addaa firoomfatee adeemsa isaa jijjiirachuudhaan ummata Oromoo maqaa dimokraasii fi tokkummaa
biyyaa jedhun Oromoo kiyyoo gabrrummaa jalatti qabuuf wixirfachaa jira. Halagaan har’as ta’e kaleessaa
maqaa tokkummaa biyyaa jedhu haguuggatee saba Oromoo , lafa isaa saamuu , human isaa gatii malee
fayyadamu fi Oromoo qe’ee isaa irraa buqqisee ufii isaa kaan abbootii qabeenyatti gurguratee ka hafe gamoo
irratti ijaarachuun miidha hagam akka saba keenna irra geese fi geessaa jiru tarrisanii fixuun hin dandayamu.
Haalli amma keessa jiru kan agarsiisu qabsoon ar’a itti jirru hadhooftuu akka taatee fi hagam takka akka
rakkoolee adda-addaan diina keessaa fi alaan xaxamtee jirtu ni hubachiisa. Kallachi Wolabummaa Oromiyaa
(KWOn) falmii ilmaan Oromoo ar’a diina Faashistii haga funyaanii hidhate fuuldura dhaabbatee ajjeesaa fi
ajjeefamaa jiru wajjiin dhaabbachuuf murteeffatee jira. Nuti dhaloonni ar’aa ilmaan Oromoo kan Walabummaa
fi abbaa biyyummaa isanii mirkaneefachuuf lubuu kennanii fi ammas kennaa jiran cinaa dhabbachuuf
gaafatama seenaa qabna. KWOn haqa saba Oromoo kana bakkaan ga’uuf wareegama barbaachise cufa ni
baasa. Saba Oromoof dhaamsi dabarsinu , qabsoo amma itti jirru tana otuu duubatti hin jenne akka itti fufu fi
diina irratti goobee humna isaa cimiste kana ufirraa fonqolchee abaa biyyummaa isaa akka goonfachuuf
murannoondhaan qabsaayu irra deebinee waamicha goonaaf.
Dhumarratti , iiti daballee waamichi dhaabni keenya KWOn saba Oromootiif dabrsu , falmiin godhaa jirtu
falmmaa haqaati , tan abbaa biyyumaati , tan jirreenna keetiiti fi tan hegere dhaloota dhufuu murteessuudha.
Kunis kan mirkanaayu yeroo bilisummaan Saba Oromoo fi walabummaan Oromiyaa mirkanaawe qofa akka
ta’e hubachuudhaan falmii wal-irraa hin cinne deemisisuu irratti akka jabaattu siif dhaamna. Falmii kana
keeyssatti nuti qabsaayonni KWO jalatti gurmoofne si cinaa dhaabannee wareegama qabsoon gaafattu baasuf
qophii ta’uu keenya siif mirkaneessina.
Ni Moona !
Qabsoon Itti Fufa

The post Waamicha Saba Oromoof appeared first on Bilisummaa.

‪#‎OromoRevolution‬ Worraaqsi Bilisummaa Oromiyaa Waliin Gaye !

$
0
0

Adoolessa 25/2016 Bahaa Oromiyaa Guutummaa Fi Arsii Lixaa keessatti warraaqsi cimaan dhoowee jira. Dargaggoonni Oromoo aanaalee Arsii Lixaa- Dodola, Heeraroo, Adaabbaa, Garjedaa qabsoo bifa addaatiin finiinsan.

Daandiiwwan konkolaataa Arsii Lixaatti seensisan kallattii hundaan akka banamuu hin dandeenyetti cufuun uummanni mootummaan abbaa irree nu hin bulchu, dhaaba ergamtuu wayyaanee OPDO jalatti lammata deebinee hin bullu , waraanni Oromiyaa qabatee jiruu gadhiisee bahuu qaba, Ilmaan Oromoo Wareegamaniif, madeeffamanii, hidhamanii fi jiruuf biyyarra arii’amaa jiraniif Kan itti gaafatamu Mootummaa woyyaanee ti jechuun dhaadatan. Hidhamtootni Oromoo hundi haalduree tokko malee hiikamuu qabu jechuun warraaqsaa bifa adda ta’een finiinsa jiru.

Muuxannoon Kun bakka maratti babaldhatuu qaba. Sabni bakka maraa wolfaana ka’uu qaba!
Injifannoo !

The post ‪#‎OromoRevolution‬ Worraaqsi Bilisummaa Oromiyaa Waliin Gaye ! appeared first on Bilisummaa.

Viewing all 1337 articles
Browse latest View live